المعجم فی معاییر اشعار العجم

المعجم فی معائیر اشعار العجم

نویسنده: شمس الدین محمد بن قیس الرازی
تصحیح: محمد بن عبدالوهاب قزوینی , سیدمحمدتقی مدرس رضوی
ناشر: تهران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 580
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1338 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو ؛ جلد کتاب لکه دارد

مروری بر کتاب

به تصحیح علامه قزوینی با مقابله شش نسخه خطی قدیمی

این اثر، کامل ترین و مهم ترین کتاب در فن شعر است. کتاب نفیس علامه شمس الدین محمد بن قیس رازی شامل سه فن علم عروض، علم قوافی و علم نقد الشعر است. پیش از این کتاب هم،‌ درباره فنون ادبی سخن رانده شده ولی از تاراج مغول در امان نمانده و به دست ما نرسیده است. از محاسن این کتاب، پرداختن به فنون ثلثه شعریه و مفصل و کامل بودن ابیات استشهادی است. شمس قیس کتاب جامع خود را در سال 630ق به پایان رساند که المعجم تلخیص قسمت فارسی این کتاب است. آثار دیگری نیز از وی در دست است.

علامه قزوینی در سال 1909 میلادی بر این کتاب تحشیه زده و مقدمه ای بر آن نوشته است. وی کار تصحیح را از روی سه نسخه موجود در کتابخانه های موزه بریتانیا، کتابخانه شخصی خدابخش خان صاحب هندوستانی و ایاصوفیه ترکیه و بر اساس نسخه بریتانیا انجام داده است. مدرس رضوی نیز کار تصحیح کتاب حاضر را از روی 6 نسخه انجام داده و اساس کار خود را همان نسخه موزه بریتانیا گذاشته است. وی علاوه بر ذکر اختلاف نسخ در پاورقی، معانی لغات دشوار را آورده و تا حد امکان نام شاعر ابیات استشهادی را ذکر کرده است.

در کتاب حاضر ، علاوه بر علوم "عروض و قافیه "و فنون "صنایع لفظی و معنوی"، اجزاء کلام منظوم و اصطلاحات ادبی و انواع قالبهای شعری نیز به منظور استفاده علاقه مندان و دوستداران نظم فارسی، مورد بررسی قرار گرفته و برای خود آزمایی خوانندگان، علاوه بر مثالهای داخل متن، نمونه‌ها و تمرینهایی نیز در پایان کتاب آورده شده است .این کتاب شامل هفت فصل با عناوین، زبان، گفتار، کلام و انواع آن، قافیه، عروض، اصطلاحات ادبی، قالبهای شعری و علم بدیع می‌باشد .