دیوان علامه محمدمحسن فیض کاشانی ؛ سه جلدی

دیوان علامه محمدمحسن فیض کاشانی

نویسنده: محمد محسن فیض کاشانی
ناشر: اسوه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1920
اندازه کتاب: وزیری گالینگور  - سال انتشار: 1371 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب 

شامل:  مکاتیب منظوم و منثور، قصاید، غزلیات، قطعات، مراثی، مثنویها، رباعیات و شرح کامل وی منظم به رساله گلزار قدس و مقدمه رساله مشواق 

کلیات علامه ملا محمد فیض کاشانی یا دیوان اشعار فیض اثر ملا محسن فیض کاشانی (۱۰۹۱ ق) به زبان فارسی است که در بردارنده رباعیات و غزلیات منسوب به فیض کاشانی با تصحیح و شرح و مقدمه مصطفی فیضی کاشانی و همکاری فرزندان وی فائزه و فیروزه فیضی می‌باشد. جلد اول کتاب پس از مقدمه به معرفی کامل فیض و آثار و آرای فلسفی وی اشاره می‌کند و در دو قسمت، رباعیات و غزلیات او را ذکر می‌کند.

کلیاتی تقریبا جامع به اضافه یکی دو رسائل فیض آماده گردیده است؛ اما هنوز مثنوی‌های فیض کاملا به دست نیامده و به جز دو مثنوی از وی در این کلیات نیامده است؛ اما امتیاز این دیوان بر نسخه‌های مطبوع- علاوه بر کمی مسامحات- افزونی حداقل چهار هزار بیت قصاید و اشعار دیگر است، به این معنی که در نسخه انتشارات سنایی تقریبا ۹۰۰۰ بیت غزل و رباعی آمده و در نسخه انتشارات شمس قریب ۷۵۰۰ بیت آمده، اما کلیات- علاوه بر ابیات این دو نسخه- قریب چهار هزار بیت قصاید و غزلیات اضافه دارد و جمعا قریب ۱۳۰۰۰ بیت می‌شود. ناگفته نماند که فیض مجموعه اشعار خود را ۲۰۰۰۰ بیت مرقوم داشته‌اند.

چشم بر درگه تو دوخته‌ام                      بامید لقا جعلت فداک
فیض خود را زغم نجات دهید        کوست خاک شما جعلت فداک

ملا محمد محسن فیض کاشانی حکیم فیلسوف، محدث و عارف دوره صفوی و از دانشمندان شیعه‌است. نام او محمدمحسن بن مرتضی مشهور به ملا محسن و تخلصش فیض بوده‌است. ملا محمد محسن شاگرد ملاصدرای شیرازی و داماد بزرگ او بوده‌است. در فقه و اصول و فلسفه و کلام و حدیث و تفسیر و شعر و ادب توانا و در تمامی این‌ها و رشته‌های دیگر آثاری از خود به یادگار گذارده‌است.

وی از علمای بزرگ عهد خویش محسوب می‌شده و تألیفاتی در علوم عقلیه و نقلیه و حکمت و اخلاق دارد که مهمترین آنها عبارتند از: ابواب الجنان، تفسیر صافی، تفسیر اصفی، کتاب وافی (در شرح کافی)، شافی، مفاتیح الشرایع، اسرارالصلوة، علم الیقین در اصول دین، تشریح (در هیئت) سفینة النجاه، شرح صحیفه سجادیه، ترجمة الصلوه (به فارسی)، ترجمهٔ طهارت (به فارسی)، ترجمهٔ عقاید (به فارسی)، فهرست علوم و دیوان اشعار. اشعار فیض بالغ بر سیزده هزار بیت است. وی درسال ۱۰۹۰هجری قمری درگذشت و در کاشان به خاک سپرده شد.

بیا تا مونس هم، یار هم، غمخوار هم باشیم 
انیس جان غم‌فرسوده بیمار هم باشیم 
شب آید، شمع هم گردیم و بهر یکدگر سوزیم 
شود چون روز، دست و پای هم، در کار هم باشیم 
یکی گردیم، در گفتار و در کردار و در رفتار 
زبان و دست و پا یک کرده، خدمتگار هم باشیم 
نمی‌بینم به‌جز تو همدمی، ای «فیض»، در عالم 
بیا، دمساز هم، گنجینه اسرار هم باشیم