شرح مشکلات تاریخ جهانگشای جوینی

شرح مشکلات تاریخ جهانگشای جوینی

نویسنده: احمد خاتمی
ناشر: پایا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 570
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1373 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

بر اساس نسخه علامه محمد قزوینی 

معانی لغات و ترکیبات، شرح اعلام، ترجمه آیات و احادیث و اشعار و امثال عربی به انضمام فهرستهای راهنما

کتاب، مجموعه‌ای متضمن معنی کلیه لغات و ترکیبات مشکل و مهجور ترکی، مغولی، عربی و فارسی، شرح اعلام، ترجمه آیات و احادیث و اشعار و امثال عربی کتاب تاریخ جهانگشای جوینی است که براساس نسخه علامه قزوینی فراهم آمده است.

تاریخ جهانگشای جوینی نزدیک چهارصد بیت عربی دارد و احمد خاتمی تمام آنها را در کتاب شرح مشکلات تاریخ جهانگشای جوینی ترجمه کرده است. ترجمۀ او از این ابیات در موارد بسیاری، نارسا، ناقص و گاهی نیز کاملاً اشتباه است. در این مقاله، این اشتباهات به چهار گروهِ اشکالات نحوی، اشکالات صرفی، نارسایی و ابهام، و اشکالات لغوی تقسیم، و با روش تحلیلی و توصیفی ابیاتی نقد و بررسی شده است که ذیل هر گروه قرار می‌گیرد.

تلاش شده است با مراجعه به دیوان شاعران و کتابهای مرجع و فرهنگهای فارسی و عربی مشخص شود  چگونه در هر کدام از این موارد، مترجم به خطا رفته و سرچشمۀ این خطا چه بوده است. خطاهای نحوی و صرفی مترجم اغلب حاصل عدم تشخیص نقش نحوی واژگان و عبارات، عدم تشخیص زمان، ریشه و صیغۀ افعال بوده و نارساییها و ابهام او ناشی از عدم مراجعه به دیوان شاعر، کتابهای مرجع و فرهنگهای معتبر است.

هر بیت عربی از منبع اصلی آن در دیوان شاعرش یا از کتابهای مرجع نقل شده و ترجمۀ  احمد خاتمی از آن  آمده، و پس از نقد و بررسی ترجمۀ او و نشاندادن خطاها و اشکالاتش، ترجمۀ پیشنهادی‌ از بیت ارائه شده است. کوشش شده است ترجمۀ پیشنهادی از این لغزشها عاری باشد و رساتر و دقیقتر.

فهرست

1 ـ مقدمه‌ای درباره جوینی و تاریخ جهانگشا مشتمل بر شرح حال عطاملک و معرفی اثر او از نظر ادبی و ویژگی‌های سبکی آن
2 ـ مروری بر تاریخ مغول که تقریبا اجمالی است از آنچه در تاریخ جهانگشا به تفصیل آمده، به انضمام مطالب افزون‌ تری درباره سلسله ایلخانان ایران، دین و اعتقادات مغولان و اوضاع علمی و ادبی ایران در آن دوران
3 ـ لغات و ترکیبات و اصطلاحات (در این بخش مجموعه‌ای از لغات و ترکیبات و اصطلاحات ترکی، مغولی، عربی و فارسی فراهم آمده و معنای متناسب با متن آنها ذکر شده و جمله یا جملاتی از جهانگشا به گونه شاهد و با ذکر شماره جلد و صفحه و سطر، آمده است ؛ همچنین تلفظ دقیق لغات و ترکیبات با حروف لاتین مشخص شده است)
4 ـ آشنایی با نام‌ ها، جای‌ ها، طوایف و فرق با توضیحاتی متناسب و در حد اطلاعات موجود و به دست آمده
5 ـ ترجمه عبارات عربی اعم از آیه و حدیث و شعر و مثل و... به ترتیب جلد و صفحه و سطر
6 ـ ترجمه و توضیح و تطبیق امثال و حکم در دو بخش امثال و حکم فارسی و عربی و به ترتیب حروف اول آنها
7 ـ فهرست‌های راهنما شامل فهرست‌های آیات، احادیث، ابیات عربی به ترتیب صدور ابیات، فهرست ابیات عربی، مصرع‌های عربی به ترتیب حروف اول، مصرع‌های عربی به ترتیب حروف آخر، فهرست ابیات فارسی
8 ـ پیوست‌ها شامل تصویر بعضی از نقشه‌ها و شجره‌نامه‌ها و اضافات بخش‌های مختلف کتاب و فهرست منابع و ماخذ .