مرگ در شاهنامه

نویسنده : محمدتقی بهار , رشید یاسمی , علی رجائی , ت. کورویاناگی , رحیم عفیفی , اصغر دادبه
به کوشش: ناصر حریری
ناشر: آویشن
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 240
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1377 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

همراه با مقالاتی از: محمدتقی بهار - رشید یاسمی - دکتر علی رجائی - پروفسور ت. کورویاناگی

سرچشمه مرگ را هم‌زمان با منشأ حیات باید جست‌وجو کرد. در فرهنگ اساطیری و باستانی ایران به مسأله مرگ و اعتقاد به سرای باقی و بهشت و دوزخ اشاره شده‌‌است. مطالعه پیشینه انسان ناظر بر آمیختگی مرگ و زندگی است و به تبع آن دیدگاه‌های متفاوتی در پیوند میان مرگ و زندگی وجود دارد. برخی مرگ و زندگی را مانند شب و روز جز ذات جدایی‌ناپذیر طبیعت دانسته‌اند و گروهی دیگر مرگ را در مقابل زندگی قرارمی‌دهند و اعتقاد دارند که تقابل و تضاد میان این دو پدیده، بنیادی‌ترین تضادی است که در انسان و سایر موجودات وجود دارد.

به هر حال، مرگ و زندگی چه در کنار هم و چه در تقابل با هم باشند، همراهان جدایی‌‌ناپذیر یکدیگرند. جدایی‌‌ناپذیری مرگ و زندگی از اصول بنیادی هستی است. زندگی با مرگ به نتیجه می‌رسد و از طریق همین مرگ است که زندگی معنا و مفهوم پیدا می‌کند. تنها در سایه مرگ است که می‌توان به شناخت زندگی دست‌ یافت؛ زیرا با مرگ، حقیقتی که آن را زندگی می‌دانیم به صورتی منطقی و معیّن پایان می‌پذیرد؛ بنابراین می‌توان گفت چون هستیم می‌میریم؛ زیرا جوهر زندگی در کنار مردن قابل تشخیص ‌است. 

در شاهنامه، کیومرث همه‌جا نخستین شاه است و نه نخستین انسان. از این رو سرگذشت کیومرث در شاهنامه سرگذشت آغاز جامعه است و نه آغاز زندگی. در شاهنامه اهریمن دیگر آن روح خبیث مجرد نیست که بر جهان روشنایی حمله‌ور می‌گشت، بلکه او در شمار مردم بد است که علیه مردم نیک سلاح به دست می‌گیرد و وارد کارزار می‌گردد. نبردی که بر طبق افسانة آفرینش اوستایی میان اهریمن و کیومرث درمی‌گیرد، در شاهنامه بر عهدة پسران آن‌ها گذاشته شده است.

پسر اهریمن به نام خزروان در میدان کارزار، سیامک، پسر کیومرث، را می‌کشد به همان‌گونه که در بندهش مرگ کیومرث مرحلة گذر از یک زندگی سترون به یک هستی بارورست، در شاهنامه نیز با مرگ سیامک و آغاز پادشاهی هوشنگ، جامعه از مرحلة سادة‌ گردهمایی آدمیان گام به مرحلة مدنیت می‌گذارد. 

فهرست

آفرینش
مرگ
فلسفه فردوسی
فردوسی و قهرمانان شاهنامه
سرنوشت از دیدگاه فردوسی در شاهنامه
اگر مرگ داد است بیداد چیست ؟
سخن فردوسی درباره فلسفی اولی قبل از کانت
و...