هخامنشیان در تورات

هخامنشیان در تورات

نویسنده: محمد قائمی
ناشر: تایید
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 245
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1349 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو

مروری بر کتاب

در کتاب تورات ( عهد عتیق ) بارها به هخامنشیان به عنوان یکی از مهم‌ترین حکومت‌های پادشاهی، اشاره شده است. تاریخ هخامنشیان پیوند عمیقی با یهودیان باستان داشت. کوروش بزرگ یهودیان را از بند اسارت بابلی‌ها نجات داد، داریوش در تصادم با یهودیان بود و خشایارشا به آنان خدماتی ارائه داد. لذا این تعامل مداوم میان شاهان هخامنشی و یهودیان باعث شد تا در کتاب تورات، بارها از هخامنشیان نام برده شود.

این موضوع باعث گردید تا تورات به مثابه یک منبع تاریخی برای بازخوانی برخی از گوشه‌های تاریخ هخامنشیان مورد توجه قرار گیرد. در این کتاب ارزشمند، نویسنده کتاب که در دانشگاه اصفهان در سمت استادی مشغول به کار بود، کوشیده است تا با استخراج مطالب مربوط به هخامنشیان از کتاب تورات، بخشی از تاریخ هخامنشیان را بازسازی نماید.

گرچه تورات کتابی است دینی, ولی می توان آن را کتاب تاریخی 2500 ساله دانست؛ زیرا سرگذشت برخی شخصیت های تاریخی و سلاطین ممالک در جای جای آن آمده است. از جمله به برهه هایی از عصر هخامنشیان برخورد می کنیم و سرگذشت پادشاهان هخامنشی نظیر کوروش و داریوش و خشایارشا و اردشیر را در آن می یابیم. در عین حال در مطاوی تورات به بسیاری از آداب و رسوم ایرانیان برمی خوریم.

این کتاب همچنین قدیمترین جایی است که منشور آزادی کوروش برای یهودیان و نیز ماجرای استر و خشایارشا و نیز چگونگی قتل (هامان) وزیر در آن منعکس شده است. از میان اسفار متعدد تورات, «کتاب دانیال» و «کتاب استر» بیش از همه درباره آداب و رسوم و قوانین درباره هخامنشی سخن رانده است.

کورش بزرگ در تمامی متون یهودی بدون استثناء مورد احترام قرار گرفته‌است. با حمله کورش به بابل رابطه خاصی بین او و یهودیان شکل گرفت تا جایی که یهودیان او را ماشیا (مسیح) خود خواندند. کورش تنها غیریهودی (جنتیل) در کتاب مقدس است که لقب مسیحا به او اهدا شده‌است. کتاب مقدس ذکر می‌کند که دستور کورش برای بازسازی معبد فصل جدیدی در زندگی یهودیان ایجاد کرد. بیشتر داستان مربوط به کورش در کتاب عزرا ذکر شده‌است.

درتاریخ ایران باستان همواره باکمبود منابع تاریخی مواجه بوده ایم؛ به خصوص این که ازدوره هخامنشیان نیزتاریخ مکتوبی ازمورخان ایرانی به جای نمانده است. پس به ناچار باید درتاریخ های هم عصرآن دوره به دنبال یافتن ردپایی از پیشینه تاریخی ایران باشیم. تورات کتاب مقدس یهودیان یکی ازمنابعی است که احتمالا قسمت های زیادی ازآن مانند سفر عزرا ونحمیا دردوره هخامنشی و به دستور شاهنشاهان هخامنشی نگاشته شده است و دربردارنده مطالبی درمورد تاریخ ایران به ویژه شاهان ایران درآن دوره است.

به نظر می رسد مطالعه تورات برای پژوهشگر تاریخ دوره هخامنشی سودمند بوده و روشن کننده نکات بسیاری از پارس ها و اقوام و ملل ساکن در قلمروشاهنشاهی هخامنشیان باشد که سال ها مورد شک وتردید بوده است. بابلیان، آشوریان ومصریان نیزاقوامی هستند که صرف نظر از نوع ارتباطشان همواره بایهودیان مرتبط بوده اند و پاره ای از آداب و رسوم شان در تورات ذکر شده است. آن چه که از بررسی تاریخ ایران باستان درتورات مدنظر است پی بردن به گوشه هایی از تاریخ ایران و بررسی تعامل شاهان هخامنشی با قومی است که پس از سال ها اسارت توسط آنان آزاد شده و پس از آزادی حضوری آشکار درگستره قلمرو شاهنشاهی هخامنشی پیدا می کنند.

هخامنشیان نخست پادشاهان بومی پارس و سپس انشان بودند ولی با شکستی که کوروش بزرگ بر ایشتوویگو واپسین پادشاه ماد وارد ساخت و سپس فتح لیدیه و بابل پادشاهی هخامنشیان تبدیل به شاهنشاهی بزرگی شد. از این رو کوروش بزرگ را بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی می‌دانند.

هخامنشیان (۳۳۰ - ۵۵۰ پیش از زادروز) نام دودمانی پادشاهی در ایران پیش از اسلام است. پادشاهان این دودمان از پارسیان بودند و تبار خود را به «هخامنش» می‌رساندند که سرکردهٔ خاندان پاسارگاد از خاندان‌های پارسیان بوده‌است. هخامنشیان نخست پادشاهان بومی پارس و سپس انشان بودند ولی با شکستی که کوروش بزرگ بر ایشتوویگو واپسین پادشاه ماد فرو ساخت و سپس گرفتن لیدیه و بابل، پادشاهی هخامنشیان تبدیل به شاهنشاهی بزرگی شد. از این رو کوروش بزرگ را بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی می‌دانند.

به پادشاهی رسیدن پارسی‌ها و دودمان هخامنشی یکی از رخدادهای برجستهٔ تاریخ باستان است. اینان دولتی ساختند که دنیای باستان را به استثنای دو سوم یونان زیر فرمان خود در آورد. شاهنشاهی هخامنشی را نخستین امپراتوری تاریخ جهان می‌دانند. پذیرش و بردباری دینی از ویژگی‌های امپراتوری هخامنشی به شمار میرفت.