مآثر مهدیه

نویسنده : مهدی ممتحن الدوله شقاقی
ناشر: وزارت امور خارجه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 164
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1379  - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

در تاریخچه تشکیل وزارت امور خارجه و اصول نوین در روابط بین الملل

این کتاب که به دستور ناصرالدین شاه قاجار و با استفاده از متون اروپایی گردآوری شده، مبین این واقعیت است که دولت قاجاریه به موضوع لزوم همسان سازی عملیات دستگاه سیاست خارجی خود با معیارهای جهانی وقوف داشته و می‌کوشیده است از این نظر سرنوشت سیاسی خود را با روند جهانی آن روزگار مرتبط سازد .  کتاب در دو جز فراهم آمده است . جز اول در بیان حقوق موضوعه ملل و جز دوم در بیان حقوق ملل نسبت به یکدیگر .

مهدی‌خان ممتحن‌الدوله شقاقی از کارگزاران حکومت و رجال وزارت خارجه در اواخر عصر ناصری است. این نوشته مفصل نخستین اثر در زمینه حقوق بین‌الملل عمومی در زبان فارسی به شمار می‌رود. مؤلف در زمره دانشجویانی بود که در عصر ناصرالدین شاه و با وساطت میرزا سعیدخان انصاری وزیر امور خارجه برای ادامه تحصیل به اروپا اعزام شد.

در فرانسه رشته مهندسی معماری خواند و چهار سال در آن کشور به طور مستمر به سر برد. اما علاقه واقعی او به مسائل سیاسی و دیپلماسی بود؛ پس به گردآوری و ترجمه و شرح آثاری در این زمینه‌ها پرداخت؛ چون به ایران بازگشت به تألیف و تدوین نوشته‌ها و یادداشت‌های خود پرداخت و سرانجام با تنظیم مطالب ترجمه‌شده، کتاب «مآثر مهدیه» را پدید آورد.

اثری کم‌نظیر که مؤلف در آن تلاش کرده پاره‌ای اصطلاحات جدید برای واژه‌های حقوقی و سیاسی فرانسوی در زبان فارسی بسازد. نیز برخی کلمات و اصطلاحات فرانسوی‌اش را در اثرش به کار برده که در این کتاب به شرح آنها پرداخته شده است.

فهرست

مناسبات عمومی دول مختلفه و اصول پولتیکیه
در بیان حقوق ملکیه
در بیان تنسیقات متنوعه دول که موجب تشیید روابط و علاقه مابین آنهاست
صورت احوال دول متحاربه نسبت به یکدیگر
احوال دول متفقه که متعهد تدارک اسباب معاودت شده‌اند
احوال دولی که ملتزم اصول بی‌طرفی گردیده‌اند
بعضی اصول متعلقه به مواد مصالحه