بلاغت ساختارهای نحوی در تاریخ بیهقی

بلاغت ساختارهای نحوی در تاریخ بیهقی

نویسنده: لیلا سیدقاسم
ناشر: هرمس
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 391
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1398 - دوره چاپ: 2

مروری بر کتاب 

بلاغت ساختارهای نحوی بخشی از دانش بلاغت است که نظریه آن را برای نخستین بار عبدالقاهر جرجانی، بلاغی شهیر قرن پنجم، طرح کرد و اکنون به نظریه نظم شهرت دارد. براساس این نظریه، نحو ظرفیت ناشناخته ­ای در خلق معنا دارد که عموما از آن غافلیم.

نویسنده این کتاب می­ کوشد با اتکا بر نحو زبان فارسی در یکی از شاهکارهای نثر فارسی، ساختارهای مبلغ معنا را در این زبان بازشناسد تا بعدها در کنار پژوهش­های همانند، بدنه استواری برای دانش معانی در زبان فارسی فراهم آید. آن شاهکار نثر که در این کتاب کاویده می­ شود تاریخ بیهقی است. تاریخ بیهقی عهده ­دار بیان واقعیات است و بدین سبب از بسیاری از ابزارهای زیبا­آفرینی در شعر بی­ بهره مانده، نه اهرم وزن و قافیه را دارد و نه جادوی خیال وهم را. در عوض ویژگی ­های ترکیب و تنوعات ساخت نحوی، یکی از ظرفیت­ های نثر بیهقی برای تاثیرگذاری است.

با مبنا قرار دادن نظریه عبدالقاهر جرجانی درباره نحو و زیبایی­شناسی و سپس با بهره ­گیری از ابزارهای تکمیلی آن در زبان­شناسی مدرن و نیز در نظر گرفتن قابلیت­ های خاص زبان بیهقی می­ توان چارجوب مناسبی برای بررسی بلاغت ساختارهای نحوی در تاریخ بیهقی، رویکرد زیبا­شناسی و بلاغی ناگریز با رویکرد اجتماعی و گفتمانی می­ آمیزد. این درآمیختگی برخاسته از نثر بیهقی است که در آن مقاصد زیبایی­ شناسی با مقاصد ارتباطی و اجتماعی گره خورده است. به بیان دیگر، بلاغت بیهقی بلاغتی طبیعی است که تا حد زیادی از ساختارهای نحوی آن نشات می­گیرد.