بیهقی تصویرگر زمان ؛ گزیده تاریخ بیهقی

بیهقی تصویرگر زمان

نویسنده: محمدبن حسن بیهقی
به کوشش : احسان اشراقی
ناشر: سخن
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 248
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1381 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

گزیده تاریخ بیهقی 

بدون شک یکی از بزرگ‌ترین و ماندگارترین کتاب‌های تاریخ ادبیات ایران، کتاب تاریخ بیهقی است. این کتاب از طرفی سرآمد تمام کتاب‌های منثور فارسی است و از طرف دیگر هم آن را به همراه کتاب‌هایی مانند تذکره‌الاولیا و اسرارالتوحید، از افتخارات همیشگی زبان فارسی می‌دانند. تا جایی که گاهی کتاب‌هایی مانند گلستان سعدی و کلیله و دمنه از جهت ادبیات، زیبایی شناسی و معناشناسی، پس از تاریخ بیهقی قرار می‌گیرند.

این کتاب گزیده‌ای از تاریخ بیهقی است که از ترتیب اصلی کتاب پیروی نمی‌کند، زیرا خودِ بیهقی هم این کتاب را براساس یاددشت‌های سالانه‌ای که در طول خدمتش در دربار غزنوی گردآوری کرده، نوشته است. مسلما این ترتیب در عین علمی بودن، برای خواننده‌ای که بخواهد جریان حوادث را پیگیری کند، چندان مطلوب نیست. به همین دلیل در این کتاب سعی شده تا این مطالب براساس شخصیت‌های تاریخی تنظیم شود. به این ترتیب پیگیری جریان حوادث و شخصیت‌ها آسان‌تر و قابل درک‌تر خواهد بود. حجم این کتاب از حجم کتاب اصلی تاریخ بیهقی کمتر است. نویسنده سعی کرده در مواردی که آسیبی به بدنه‌ی اصلی کتاب و جریانات آن وارد نمی‌شود، مطالب را کمی مختصر کند.

موضوع کتاب تاریخ بیهقی تاریخ است، اما نه آن‌ تاریخی که تا آن روز و حتی پس از آن در ایران و سایر نقاط دنیا معمول بوده است. تحلیل‌های نقادانه و ریشه‌یابی حوادث تاریخی از مهم‌ترین مواردی است که بیهقی به آن‌ها توجه زیادی داشته است. از این‌ها گذشته، تقریبا تمام کسانی که این کتاب را می‌خوانند زیبایی و جذابیت نثر آن را تحسین می‌کنند و شیفته‌ی آن می‌شوند. بسیاری معتقدند که این کتاب با آن که تاریخی است، در حوزه‌ی ادبیات طبقه‌بندی می‌شود، چون برترین ویژگی‌ آن رمان‌گونگی آن است و به همین دلیل است که مخاطب با اثری پرکشش و جذاب سروکار دارد.

کتاب «تاریخ بیهقی» شاهکاری در ادبیات فارسی و اثری ماندگار از «محمد بن حسین بیهقی» است. این کتاب که گفته می‌شود دراصل سی جلد بوده، در طول جنگ‌ها و آتش‌سوزی‌های مدوام در کشور ایران، نابود شده و تنها پنج جلد از آن امروز به دست ما رسیده است. با وجود این که خود بیهقی گفته پنجاه سال از تاریخ این سرزمین در این کتاب گنجانده شده، تنها بخشی از آن باقی مانده که مربوط به سلطنت سلطان مسعود غزنوی است.