گزیده تاریخ بلعمی ؛ قسمت اول و دوم

گزیده تاریخ بلعمی

نویسنده: ابوعلی محمدبن محمد بلعمی
به کوشش : جعفر شعار - سید محمود طباطبایی اردکانی
ناشر: بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 312
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1368 ~ 1366 - دوره چاپ: 2 ~ 1

کیفیت : درحد نو

مروری بر کتاب

ترجمه تاریخ طبری؛ قسمت اول و دوم

در مورد اهمیت کتاب تاریخ طبری و نیز شیوه تحقیقی و علمی خود مولف و مراعات جانب امانت در ذکر مأخذ، سخن بهار چنین است:«تاریخ طبری، از روی نهایت استادی تألیف شده است، اگر کسی محمد جریر طبری را تنها از گرده همین یک کتاب بشناسد، اعتراف خواهد کرد که وی در عصر خود کاری معجزه آسا از پیش برده است زیرا ذره ای از اخبار و اطلاعات معتنا به خود را فروگذار نکرده و به نظر می رسد که از کتب سایر ملل نیز، استفاده هایی کرده باشد و...

تاریخ بلعمی ترجمه‌ای است که ابوعلی محمد بن محمد بلعمی از کتاب تاریخ الرسل و الملوک یا همان تاریخ طبری مشهور نوشتهٔ محمد جریر طبری ترتیب داده‌است. تاریخ آغاز ترجمه ۳۵۲ قمری/۳۴۲ خورشیدی بوده‌است. تاریخ طبری، تاریخ جهان از ابتدای آفرینش آدم تا آغاز سده چهارم هجری را به تفضیل بیان کرده است و تاریخ بلعمی، ترجمهٔ آزاد فارسی این کتاب به طور مختصر است. تاریخ بلعمی از کهن‌ترین نمونه‌های نثر پارسی است که همینک موجود است.

شمار واژه‌های تازی در آن بسیار اندک است و سبک نثر آن بسیار ساده است و از واژه‌های دشوار و شعری در آن استفاده نشده است. همچنین به مانند زبان پهلوی، جمله‌های آن کوتاه است و نمونه‌هایی از تکرار فعل در آن به چشم می‌خورد. این از مشخصات بارز نثر مرسل سامانی‌است که نثر بلعمی نمایندهٔ آن است و نوشته‌های دوران ساسانی و بلکه سنگ‌نبشته‌های دوره هخامنشی را به یاد می‌آورد.

سبک نگارش این کتاب هرچند که تا اندازه‌ای تحت تأثیر ترجمهٔ متن عربی است که خواه‌ناخواه در طرز اسلوب فارسی تأثیرگذار بوده است. اما مترجم کوشش کرده است که به جای واژگان عربی از کلمه‌های فارسی بهره جوید و اسلوب فارسی را از دست ندهد. به همین خاطر این کتاب از کتابهای تاریخ بیهقی و کلیله و دمنه نصرالله منشی فارسی‌تر، ولی از مقدمهٔ شاهنامه ابومنصوری عربی‌تر است. چنین به نظر می‌رسد که این کتاب در زمان خود طوری ساده و قابل فهم بوده است که حتی افراد کم‌سواد هم قادر به خواندن آن بوده‌اند. در این کتاب بسیاری از لغات کهن پارسی یافت می‌شود که اکنون از یاد رفته‌اند، مانند ایدون (چنین)، ایدر (اینجا)، مهتر (بزرگتر)، کهتر (کوچکتر)، پرگست (هرگز، مبادا) و …

فهرست

• قسمت اول: پیش از اسلام
• قسمت دوم: دوره اسلامی