کیش مات ؛ خاطرات مباشر انگلیسی سردار اکرم همدانی

کیش مات

نویسنده: فرانسیس فوربز
مترجم: حسین ابوترابیان
ناشر: اطلاعات
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 210
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1366 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو

مروری بر کتاب

خاطرات مباشر انگلیسی سردار اکرم همدانی

کتاب توسط یکی از افسران انگلیسی قوای «ژنرال دنسترویل»دربارهء دوران خدمت‌ خود،به عنوان مباشر کل سردار اکرم همدانی(عبد الله قراگزلو) برشته تحریر درآمده است .

این افسر،در مدت استقرار واحد خود در قزوین (سال‌ 1919)،در آنزمان که برای استفاده از مرخصی به تهران آمده بود با سردار اکرم آشنا شد و پس از مدتی از طرف او به سرپرستی املاک وسیعش در همدان بمدت 5 سال (از 1920) استخدام گردید.

نوشته‌های او دربارهء دوران خدمتش در املاک سردار اکرم با یادداشتهائی‌ از حوادث سیاسی ایران در آن روزگار همراه است و بطور کلی یکی از جالب‌ترین خاطراتیست‌ که تاکنون بوسیلهء خارجیان مأمور خدمت در ایران نوشته شده است . چون این شخص‌ مدتی در یکی از روستاهای همدان بسر برده روزانه با انواع مشکلات و مسائل زندگی‌ روستائی و ملوک الطوائفی آنوقت ایران مواجه بوده است کتابش حاوی مطالب بسیار ارزنده و قابل تعمق است.

نویسنده کتاب  به دلیل ارتباط کاری در روستاها، به خوی و شیوه زندگی کشاورزان ایرانی بسیار توجه داشته است. با اینکه عادت‌ها، آداب و روش‌های زندگی دهقانان و کشاورزان ایرانی تقریبا با دیگر کشورهای همسایه شباهت‌هایی داشته است اما در ایران برخی ویژگی‌های منحصربه‌فرد در زندگی آنان به چشم می‌آمده که از نگاه این سیاح جالب توجه بوده است.

او در این‌باره می‌نویسد «دهقان ایرانی طبعی سازگار و متعلق دارد و فقط اگر اطمینان داشته باشد که محصولش کافیست و شکمش در زمستان گرسنه نخواهد ماند دیگر هیچ چیز سبب نگرانی او نیست و زندگی را در هر مرتبه و مرحله‌ای که باشد، به خوشی می‌گذراند».

وی همچنین درباره شیوه سازگاری این مردمان می‌نویسد «ایرانیان به دلیل زندگی در شرایط جغرافیایی خشک و نیمه‌خشک، مجبورند برای زنده ماندن گروهی زندگی کنند و به کشاورزی بپردازند. این گروهی زندگی کردن باعث شده که آنان مسائل و مشکلات‌شان را در میان خود حل و فصل کنند. و این خصوصیت ایرانیان از خصایص بسیار زیبای آنان است چرا که باعث صلح و دوستی بیشتر بین آنان می‌شود. این افراد به راحتی می‌توانستند مسائل مورد اختلاف بین خود را در همان محل اقامتشان با پادرمیانی رئیس سفیران روستا فیصله دهند. و این، یکی از خصایص عجیب مردم عامی مشرق‌زمین است».

فوربز - لیث به ساده‌زیستی روستاییان ایرانیان نیز اشاره می‌کند؛ در حالی که خود تاکید دارد مواد غذایی در ایران بسیار تولید می‌شود «در ایران با اینکه انواع مواد غذایی به فراوانی تولید می‌شود، ولی خود دهقانان- که تولیدکنندگان این مواد هستند- بسیار ساده زندگی کرده، و اغلب از مواد گیاهی تغذیه می‌کنند. گوشت برای روستاییان جنبه‌ای اشرافی دارد؛ و به جز در مواقع استثنایی، مثل روزهای عید و یا مراسم جشن عروسی مصرف نمی‌شود».