دیوان حسن جهان خانم

دیوان حسن جهان خانم

نویسنده: حسن جهان خانم ؛ والیه
به کوشش: احمد کرمی
ناشر: ما
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 184
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1380 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

«والیه» یار به اغیار چویار است و ندیم        روبسوز از غم و با داغ دل خویش بساز

"حسن جهان خانم "متخلص به "والیه "دختر فتحعلی شاه و همسر خسروخان (والی کردستان) بود که در این کتاب، اشعار او که عمدتا در قالب غزل فراهم آمده درج می‌گردد .وی، برخلاف بسیاری از همگنانش در آن روزگار، اهل کتاب و مطالعه و دیوان و دفتر بود.

در سال 1232 هجری قمری [برابر با 1196 شمسی] با خسروخان پسر امان‌الله خان اردلان، یکی از خوانین و حاکمان کردستان، ازدواج کرد. با مرگ خسروخان در سال 1250قمری [برابر با 1213 شمسی]، پسر ده ساله‌اش رضاقلی خان به حکومت کردستان رسید و به خاطر صغر سن، عملا حکومت کردستان به دست مادرش، یعنی حُسن‌جهان خانم افتاد. وی در سال 1278 قمری [برابر با 1240 شمسی] در تهران درگذشت.

حسن جهان خانم از شاعران به نام دورۀ قاجار است. او دیوان شعری با حدود 600 الی 700 بیت شعر داشت و مجموعه‌ای تحت عنوان «بساط نشاط» نیز به او منصوب است.

ای شکنج زلف جانان سرفرازی تا به کی
بر رخ خورشید تابان دست یازی تا به کی
عرصه جان در ازل جولانگه ناز تو شد
ای سوار مرکب جان ترکتازی تا به کی
مهره دل را به طراری ربودی از کفم
دل ربایی تا به چند و حقه بازی تا به کی

***

یار ستمکار جفا می‌کند عاشق بیچاره وفا می‌کند
شورش سودای رخت ای صنم در سر شوریده چها می‌کند
زحمت بیهوده مکش ای طبیب درد مرا دوست دوا می‌کند
گردش ایام و جفای رقیب بی جهتم از تو جدا می‌کند
مستحق ناوک نازت منم بخت بدم بین که خطا می‌کند
از شکن زلف تو هر دم صبا صد دل دیوانه رها می‌کند
ناز تو دانی چکند با دلم آنچه به زلف تو صبا می‌کند
والیه گر گشت گدایت چه غم عشق بسی شاه گدا می‌کند