حافظ شناسی ؛ پانزده جلدی

حافظ شناسی

نویسنده: سعید نیاز کرمانی
ناشر: پاژنگ
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 3550
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1371 ~ 1364 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو ~ نو

مروری بر کتاب

... بحثی که آقای نیاز کرمانی می کند مربوط می شود به معنای واژه «پارسی» در این بیت. او با استناد به کتب معتبر قدیم موسیقی که معتقد بودند غزل باید فارسی باشد اذعان می کند که «پارسیگو» به معنی «غزلخوان» می باشد ؛ بنابراین معنی این می تواند باشد: «زیبا رویان غزلخوان به ما عمری دوباره می بخشند...»

درباره اشعار، سلوک و زندگی خواجه حافظ شیرازی تاکنون سخنان زیادی گفته اند و تحقیقات و رسالات گوناگونی به رشته تحریر درآمده است. می دانید شعر فارسی رابه لحاظ تفاوت ها و تمایزهای تاریخی-محتوایی و ساختاری به سبک های گونه گونی تقسیم می کنند. گفتنی است البته علی رغم این تفاوت های تاریخی درسبک ها شاعرانی نیز هستند که در دوره ای به سبک دوره دیگر به سرایش پرداخته اند.

بحث پیرامون تمایزات و ویژگی های هر یک از سبک های خراسانی - عراقی - هندی و ... در این مقال نمی گنجد اما پیرامون سبک حافظ ... درباره ی وی خیلی ها سبکش را هم چون عطار و سعدی و ... عراقی گمارده اند که از لحاظ دوره زمانی نیز مطابقت دارد. البته در این میان گروهی از این دسته بر این باورند که سبک وی کاملا بر عراقی منطبق نیست و از اینرو آورده اند: سبک حافظ را میتوان سبک سایه روشن عراقی نامید در مقابل سبک تیره یعنی سبکی عالی که نه بروشنی سبک سهل و ممتنع سعدی و فردوسی و فرخی و ایرج است و نه پیچیدگی سبک خاقانی و بیدل دهلوی را دارد.

سلسله کتب حافظ شناسی که به کوشش سعید نیاز کرمانی تدوین شده است، دربردارنده ی مجموعه ی ارزشمندی از مقاله های مختلف با موضوعات بسیار متنوعی است که توانست تعطیلات نوروزی شلوغ من را به روزهای مفیدی تبدیل کند!
به گمانم هر علاقه مند به ادبیات و به ویژه هر علاقه مند به شناخت حافظ ناگزیر از خواندن این مجموعه است. در این بین مقاله هایی وجود داشتند که خیلی زود از سوی محقق دیگری نقد شده بودند. اعتراف می کنم یکایک مقالات را خط به خط نخوانده ام ولی تمام آن ها را با تأمل تورق کردم. از بررسی نسخه های مختلف دیوان حافظ گرفته تا بررسی یک واژه در اشعار او تا شرح برخی از غزل ها تا پردازش های تاریخی درباره اوضاع زمانه ی او و شخصیت حافظ همه و همه در این مجموعه قابل بررسی است. مقایسه های بسیار تأمل برانگیزی میان حافظ و شعرای دیگر همچون خواجو، سلمان ساوجی، سعدی و ... صورت گرفته است. چند مقاله بیش از موارد دیگر نظرم را جلب کرد که اگر عمری باقی بود در فقط یک بهار به آن ها خواهم پرداخت.