تحقیق در تاریخ قندسازی ایران

تحقیق در تاریخ قندسازی ایران

نویسنده: ابراهیم ریاحی
ناشر: دانشگاه تهران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 260
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1336 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو ؛ با گالینگور صحافی شده

مروری بر کتاب

مصور

برخی ، محل اولیه پیدایش نیشکر را گنجینه جدید می‌دانند که امروزه ایریان نامیده می‌شود. در این جزیره ، پس از آنکه گیاه نیشکر به صورت اهلی در آمده بود، طی سه مهاجرت که از حدود 1000 سال قبل از میلاد مسیح شروع شد، توسط بومیان به جزیره سلیمان ، جزایر هیبرید ، جزایر کالدونی و سپس به اندونزی ، فیلیپین و شمال هند برده شد و کشت و زرع آن در شمال خلیج بنگال توسعه یافت.

آنگاه از هندوستان به ایران و از آنجا به سواحل مدیترانه و نواحی جنوبی فلسطین یعنی ناحیه ای بین بحرالمیت و دریای مدیترانه و از آنجا به اروپا و آمریکا برده شد. بنابر اسناد تاریخی ، کشت نیشکر در ایران از زمان حمله اسکندر به ایران رواج داشته است. در هر صورت ، ایرانیان ، نوآور واقعی صنعت تهیه قند و شکر تصفیه شده از نیشکرند.

با وجود اینکه کشت چغندر قند سابقه طولانی دارد ، ولی کشت صنعتی آن به منظور تهیه قند و شکر حدود 250 سال است که متداول شده است. پیش از آن ، عمدتاً به عنوان علوفه دام مورد استفاده قرار می‌گرفت. در سال 1575 ، "الیویه دوسر" اعلام کرد که می‌توان از ریشه گیاه چغندرقند ، قند استخراج کرد و درستی این گفتار ، توسط "آندره مارگراف" شیمیدان آلمانی در سالهای 1745 تا 1747 به اثبات رسید و بالاخره توسط "آشار" شاگرد مارگراف ، اولین کارخانه قندسازی تأسیس شد.توسعه صنعت قند سازی از چغندر قند در قرن نوزدهم شتاب ویژه ای پیدا کرد که نتیجه آن ، تولید دهها میلیون تن قند از ریشه این گیاه در سراسر جهان شد.

در ایران پس از گذراندن مراحل تحقیق، فروش سهام و مشارکت «امین‌الدوله» در اعطای زمین، عملیات ساخت کارخانه در سال ۱۸۹۴ میلادی آغاز شد. سفارت بلژیک این مساله را همزمان با اعلان تشکیل کمپانی مربوطه به اطلاع وزارت امور خارجه رساند و آنها هم متعهد شدند که ظرف مدت ۶ ماه عملیات ساخت پایان یابد و در همین حال دستور خرید ماشین‌آلات کارخانه نیز صادر شد و لوازم مکانیکی کارخانه از کشورهای آلمان، بلژیک و انگلیس خریداری شد، اما به‌رغم تعهدات سنگین داده شده، کار ساخت کارخانه و فراهم شدن زمینه بهره‌برداری از آن بیش از دو سال طول کشید و این مساله همواره سبب شد تا تذکراتی به مسوولان شرکت تاسیس‌کننده این کارخانه داده شود.

با توجه به حضور رقیبان سرسخت ازجمله طرفداران روسیه در کابینه، می‌توان تصور کرد که هر نوع تاخیری در کار احداث کارخانه به اطلاع مسوولان مربوطه می‌رسید و همه اینها دلایلی بر ناتوانی شرکت بلژیکی به حساب می‌آمد، از این رو وزیر مختار بلژیک پس از ۶ ماه در نامه‌ای تقاضا کرد که مدت تاسیس این کارخانه تمدید شود و گفت که رئیس کارخانه قند نمی‌تواند در مدت تعیین‌شده کارخانه را به بهره‌برداری برساند، در حاشیه این نامه ناصرالدین‌شاه برایش نوشته است که: «مهلتی که لازم است بدهند.»