تاریخ مختصر احزاب سیاسی + کودتای 1299 ؛ تاریخ بیست ساله ایران ؛ دو جلدی در یک مجلد

تاریخ مختصر احزاب سیاسی + کودتای 1299 ؛ تاریخ بیست ساله ایران

نویسنده: محمدتقی ملک الشعرا بهار , حسین مکی
ناشر: امیر کبیر - علمی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 400 + 378
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1323 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو  _ نو ؛ با گالینگور صحافی شده

مروری بر کتاب

تاریخ مختصر احزاب سیاسی جلد اول ؛ انقراض قاجار

مصور

این اثر، اولین کتابی است که در باره احزاب سیاسی ایران و سهم آنها در جریانات سیاسی آن زمان نوشته شده است . بهار قصد خود را از نگارش این کتاب ، آگاه کردن جوانان از وقایع و حوادث گذشته کشور ذکر کرده و گفته است که برای تحقق این هدف مقالاتی با عنوان «تاریخ مختصر احزاب سیاسی » در روزنامه مهر ایران انتشار داده است.

بهار چون اهل سیاست و روزنامه نگاری ، و در تحلیل سیاسی قدرتمند بوده ، تنها به ذکر وقایع نپرداخته و تفسیرهای ارزنده ای نیز به دست داده است و اکنون که دسترسی به اسناد آن دوره مقدورتر شده ، صحت بسیاری از گفته های او را می توان اثبات کرد. وی با شخصیتهای سیاسی معاصر خود آشنا بوده و در کتابش به خلقیات و نقش برخی از آنان پرداخته است و تاریخ او از این لحاظ بسیار غنی و قابل اعتماد است . وی سیدضیاءالدین طباطبائی را از نزدیک می شناخته است و شاید تحلیل بهار از شخصیت و علل شکست او بعد از کودتا، بهترین تحلیل باشد.

دیگر ویژگی ارزشمند این کتاب ، توجه بهار به نقش روزنامه ها و روزنامه نگاران در رهبری افکار، ارتباط با احزاب و اهمیت آنها در صحنه سیاسی آن زمان است ، چنانکه قتل بعضی از روزنامه نگاران ، مانند میرزاده عشقی و فرخی یزدی ، را بسیار پراحساس نقل کرده و در عین حال از ذکر ضعف های روزنامه نگاران غافل نمانده است .

او همچنین از توطئه ترور خودش توسط اکثریت مجلس پنجم ، به هنگام تقدیم ماده واحده «انقراض سلطنت قاجاریه » و واگذاری حکومت موقت به رضاخان پهلوی رئیس الوزرا، گزارش مبسوطی داده است . در این حادثه ، که بهار در مجلس به نمایندگی از اقلیت در مخالفت با این اقدام مجلس سخنرانی کرده بود، مأموران ، روزنامه نگاری به نام حاج واعظ قزوینی را که شباهتی با بهار داشت و برای تماشای «جلسه تاریخی » به مجلس رفته بود، به اشتباه به جای او کشتند.

کودتای 1299 ؛ جلد اول ؛ تاریخ بیست ساله ایران

اثر هشت جلدی "تاریخ بیست ساله ایران "به شرح و گزارش مفصلی از رویدادها و تحولات سیاسی ایران در دوران بیست ساله حکومت و سلطنت رضاشاه، از کودتای 1299تا سقوط دیکتاتوری او اختصاص دارد .جلدهای اول تا سوم این مجموعه در آغاز از مرداد 1321در روزنامه مهر به صورت روزانه و سلسله مقاله منتشر می‌شد ، آن گاه به صورت کتاب فراهم آمد و جلد اول آن نخستین بار در سال 1323ش انتشار یافت .

جلد اول که به بررسی کودتای 1299اختصاص یافته وقایع و حوادث ایران از زمان انتصاب مشیرالدوله به ریاست وزرایی تا بهمن 1300ش و عزیمت احمدشاه به اروپا را در بردارد، و طی آن از سقوط کابینه وثوق‌الدوله، تشکیل کابینه مشیرالدوله و کابینه سپهسالار و کودتای 1299ش و کابینه قوام‌السلطنه و کابینه دوم مشیرالدوله سخن می‌رود . نویسنده در بخش پایانی تعدادی از اسناد نو یافته مربوط به حوادث دوران مورد بحث را در بخشی جداگانه با عنوان "ملحقات و اضافات "ضمیمه ساخته است .کتاب با عکس‌هایی از چهره‌های سیاسی دوران یاد شده همراه است .در پایان نیز فهرست اعلام درج گردیده است .

لازم به توضیح است که حسین مکی در سال 1292ش در خانواده‌ای بازرگان متولد و در مدارس سلطانی و دارالمعلمین (معرفت) تحصیل نمود و در سال 1320دیپلم متوسطه را دریافت نمود .سپس به خدمت سربازی احضار گردید .پس از آن در اداره راه آهن دولتی ایران مشغول به کار شد .سرپرستی پنج اداره کل در اداره راه آهن، بازرسی نخست وزیری و معاونت شهرداری پایتخت از مشاغل و سمت‌های بعدی وی بود .او پس از انتخاب به عنوان نماینده مجلس در دوره پانزدهم از شهرستان اراک عملا وارد عرصه فعالیت‌های سیاسی شد .

از سال 1325ش به مبارزه با سیاست‌های قوام، حمایت از آزادی و حمایت از مطبوعات روی آورد و از سال 1328تا 1330به مبارزان ملی کردن صنعت نفت و موافقان لغو قرارداد شرکت نفت انگلیس و ایران پیوست .نطق‌های او در حمایت از ملی شدن نفت برگی از صفحات تاریخ معاصر را به خود اختصاص داده است .فعالیت‌های مکی در نهضت ملی شدن صنعت نفت در سال 1331تا 1333که رهبری جبهه ملی را برعهده داشت، به اوج خود رسید .

فهرست

مقدمات کودتا
روند کودتای سوم اسفند 1299
وقایع بعد از کودتا

زمامداری مشیرالدوله
قیام خیابانی
قیام چاکوتاهی‌ها و تنگستانی‌ها علیه انگلیسی‌ها
علل سقوط کابینه مشیرالدوله
کابینه سپهدار
روابط ایران و شوروی و قرارداد 1921
نامزدهای کودتا
حرکت سید ضیاء‌الدین از تهران به قزوین
رابطه کودتا با سیاست عمومی خاورمیانه
ملاقات رضاخان با آیرن ساید
کودتای 1299و تصرف تهران
توقیف شدگان
ریاست وزرایی سید ضیاء‌الدین
افکار سید ضیاء‌الدین
علت توجه احمدشاه نسبت به سردار سپه
الغای قرارداد ایران و انگلیس
اولین بحران کابینه سیاه
اقدامات کابینه سید ضیاء‌الدین
تیرگی روابط سید ضیاء‌الدین و سردار سپه
سقوط کابینه سید ضیاء‌الدین
تشکیل کابینه قوام‌السلطنه
اوضاع گیلان و اعلام جمهوری توسط میرزا کوچک خان
اقدامات سردار سپه در کابینه قوام‌السلطنه
دورنمایی از زندگی مدرس
اقدامات کابینه قوام‌السلطنه
سرگذشت کلنل محمدتقی‌خان پسیان و اوضاع خراسان
خاتمه نهضت جنگل
اعطای امتیاز نفت شمال به کمپانی استاندارد اویل آمریکایی
اقدامات سردار سپه برای متحدالشکل کردن لباس ژاندارم و قزاق
استعفای قوام‌السلطنه
تشکیل کابینه مشیرالدوله