وقایع اتفاقیه

وقایع اتفاقیه

نویسنده: علی اکبر سعیدی سیرجانی
ناشر: نوین
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 795
اندازه کتاب: وزیری گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1362 - دوره چاپ: 2

کمیاب  - کیفیت : درحد نو ~ نو ؛ روکش کتاب چسب خوردگی دارد

مروری بر کتاب

مصور

این کتاب، درباره اوضاع ایران در سال‌های ۱۲۹۱ تا ۱۳۲۲ گزارش‌هایی را در بر دارد که آنها را فردی ایرانی و تابع انگلستان به انگیزه نگاهبانی از منافع دولت متبوع خود سامان داده است. دولت انگلیس وی را بر «وکالت خانه» خود در شیراز گمارد و او از دید قانونی و اخلاقی موظف بود که منافع آن را پاس بدارد و گزارش‌هایی را از اوضاع اقلیم فارس (ولایت‌های جنوبی ایران) گرد آورد و به کمک ماموران و «خفیه نویسان» خود هر هفته یا هر ماه یک بار آنها را به سفارت انگلستان بفرستد تا وزارت خارجه این کشور بر پایه گزارش‌های وی، اوضاع ایران (دروازه هند) را بپاید و مامورانش را در این باره آموزش دهد و امپراطوری استعماری کشورش را پاسداری کند، اما به هر روی او به پیشرفت و دگرگونی اوضاع ایران نیز دل بسته بود.

حکومت انگلیس بر پایه همین گزارش‌ها و آگاهی به نفرت ملت ایران از حکومت قاجار، در جنبش آنان برای برپایی عدالت خانه، پشتیبانیشان می‌کرد و درهای سفارت خانه اش را به روی آنان می‌گشود تا با برافتادن آن حکومت رو به زوال و پیوستن به محرومانی که به زودی به قدرت می‌رسیدند، بر سفره آنان بنشیند و هم چنان محترم بماند. نام و نشان نویسنده این گزارش‌ها، دانسته نیست.

...در آغاز کار نیتم این بود که عین صفحات دفترها را به چاپ عکسی بسپارم، اما بسیاری از دوستان منعم کردند که این کار نقض غرض است، مگر نمی‌خواهی جوانان هم‌وطنت گزارشها را بخوانند و از آن بهره گیرند؟ و حق به این جماعت بود، که خواندن خط بسیاری از دفترچه‌ها برای نسل جوان مشکل می‌نمود و احتمال داشت دشواری خواندن، دوستان کم‌حوصله را از مطالعه بازدارد. تسلیم حرف حق شدم و زحمت رونویسی و تصحیح نمونه‌های مطبعی را استقبال کردم. بی‌اندک تغییری در عبارات و انشاء و ترتیب آن...

و اما عکس‌های این کتاب، داستان عبرت‌انگیزی دارد. می‌دانستم در کتابخانه مرکزی دانشگاه از سالها پیش مشغول گردآوری عکس‌هاس تاریخی بوده‌اند و در این رهگذر توفیقی هم داشته‌اند. به قصد انتخاب تصویر موردنیاز، بدین مرکز فرهنگی مملکت رفتم. فیشهای پراکنده هرجا بود، اما توفیق زیارت احدی از کارمندان متخصص نصیبم نیافت، تا از تجارب ارزشمند ایشان در جستن و یافتن عکس‌ها بهره‌گیرم. افراد البته صمیمی و البته صادقی که بجای رفتگان نشسته‌بودند، با حسن‌نیت رئیسشان واقعاً می‌خواستند یاریم کنند، اما در امور تخصصی، حسن‌نیت و صدق و صفا اگر شرط لازم باشد شرط کافی نیست.

پس از ده روز سرگردانی و تصدیع دوستان، سرخورده و دست‌خالی بازآمدم و به سراغ کتاب‌های دیگران رفتم. چند قطعه عکس از روزنامهٔ خاطرات اعتمادالسلطنه و یادداشت‌های ظهیرالدوله و تاریخ بیداری ایرانیان بعاریت گرفتم، که آنچه مربوط به کتاب‌های دیگران است در فهرست تصاویر مشخص شده‌است، و برای یافتن تصاویر چاپ‌نشده و جالب‌تری سفری به شیراز کردم با همهٔ تلخیها و رنج‌های سفر در روزگار ما…

مجموعه گزارشهای خفیه نویسان انگلیس در ولایات جنوبی ایران از سال 1291 تا 1322 قمری

امیدواریم این کتاب را به دقت بخوانید و تنها توصیه ام اینکه هنگام خواندن گزارشها به ضواهر خشک و خالی الفاظ قناعت نکنید و در پی جویی ریشه واقعی حوادث به جستجو بر خیزید.

البته در بسیاری از موارد خفینه نویسان و شخصی که مامور تنظیم و ارسال گزارشها بوده است خود پرده دری کرده اند و ریشه حوادث و تحولات را بی هیچ اغماضی و غالبا منصفانه و دور از اغراض- مشخص کرده اند اما یادتان باشد که شما از دیدگاه دیگری به این صحنه های گو ناگون می نگرید. صد سال از آن روز گار گذشته و گذشت روز گار صد ها پرده را بالا زده و صدها قدم شما را با شناخت واقعیت نزدیکتر کرده است.

فهرست

وقایع سال 1291
وقایع سال 1292
وقایع سال 1293
وقایع سال 1294
وقایع سال 1295
وقایع سال 1296
وقایع سال 1317
وقایع سال 1318
وقایع سال 1319
وقایع سال 1320
وقایع سال 1321
فهرست اعلام