گزیده آثار ژازه تباتبایی ؛ جلد 4 و 5 در یک مجلد

گزیده آثار ژازه تباتبایی

نویسنده: ژازه تباتبایی
مترجم: احمد کریمی
ناشر: وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی
زبان کتاب: فارسی - انگلیسی
تعداد صفحه: 457
اندازه کتاب: رحلی گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1383 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : نو ؛ بدرقه کتاب سائیدگی دارد
 

مروری بر کتاب

گلاسه - مصور - رنگی

شامل تابلوهای نقاشی ، طرح ها ، آثار لیتوگرافی ، مجسمه ها ، جواهرات و ...

کتاب حاضر دربرگیرنده‌ی جلد چهارم و پنجم از مجموعه "گزیده‌ی آثار ژازه تباتبایی" است. جلد چهارم شامل تصاویری از مجسمه‌های خزندگان، مرغ‌ها، غزال‌ها و مورچه‌ها و تندیس‌های جلد پنجم با "نام سفری در کهکشان مذاب"، حاوی تخیل هنرمند، درباره‌ی ماه و خورشید و آدم‌های فضایی است. میان تصاویر گاه اشعاری از وی به دو زبان فارسی و انگلیسی به طبع رسیده است.

تاثیر پذیری هنرمند از میراث نگارگری ایرانی در نخستین تابلوهای روزگار جوانی او آشکار است. فضای پرده های ژازه و تندیس هایش عادلانه میان انسان ها و جانوران تقسیم شده است. در این فضا گاه انسان و حیوان در کنار هم می آیند و گاه هر یک به تنهایی. در جهان جانوران او حتی موجودات اسطوره ای همچون دیوها و مرغ و آدم ها تا غزالان و اسب های سحرآمیز، ورزاوها و شیرها، عنکبوت ها و مارها و مورچه ها حضور دارند.

سیدعلی طباطبایی در ۱۳۰۹ خورشیدی در خانه‌ای قدیمی و بزرگ در خیابان بهار در تهران به دنیا آمد. نام شناسنامه‌اش سیدعلی طباطبایی بود اما علی را «ژازه» کرد و سال‌ها بعد که هنرمندی صاحب فکر شده بود، فامیلی‌اش را با «ت» دو نقطه نوشت تا فارسی را پاس بدارد. افرادی که با او سر و کار داشته اند، همیشه گفته اند که هیچگاه خوش نداشت،  از او درباره نام و سنش پرسیده شود و در پاسخ به این پرسش که کلمه ژازه به چه معناست، همواره می گفت: ژازه یعنی من.  محمد حسن حامدی می گوید: پس از مرگ ژازه در کتابخانه او یک کتاب فرهنگ لغات قدیمی یافتم، کنجکاو شدم که شاید در آن بتوانم معنی نام ژازه را بیابم، در آن چیزی چاپ نشده بود اما خود ژازه در فهرست «ژ» با خودکار نام خودش را نوشته بود و در مقابل قید کرده بود، یکی از بزرگترین هنرمندان معاصر ایران.

وی در ۱۳۲۵ خورشیدی داستان «پسر کوچک» را چاپ کرد و در ۱۳۲۹ خورشیدی از هنرستان هنرپیشگی دیپلم گرفت و در همین زمان که ۱۹ سال داشت، نخستین نمایشگاه نقاشی خود را که نقاشی‌هایی با سبک مینیاتور بودند، برپا کرد. سپس یک روزنامه منتشر کرد و پس از آن به کارگردانی، ‌ هنر دراماتیک، باله، نقاشی و مجسمه‌سازی علاقه‌مند شد تا اینکه در ۱۳۳۳ خورشیدی در رشته کارگردانی و مبانی تئاتر در دانشگاه شاگرد اول شد و نمایش «پیراهن ملوانی» را روی صحنه برد.

نقاشی های ژازه هم معرف بیان خاص او بود و فرهنگ و نمادهای مهمی را نیز دربرمی گرفت که تابع بیان فیگوراتیو (آن دسته از آثار هنرهای تجسمی غالباً نقاشی و تندیس اطلاق می‌شود که در آن نمودی از دنیای واقعی وجود داشته باشد) و عامه‌پسند ویژه اوست. به گونه ای که به لحاظ شیوه به کارگیری عناصر و بن مایه های گذشته، استفاده از بعضی نقوش سنتی و همچنین خط در زمره کارهای مکتب سقاخانه به شمار می رود. عموم نقاشی های طباطبایی با بهره گیری از فضاهایی خیالی و کاربرد تلفیقی خط، رنگ و نقش های آشنا و در عین حال ضربات احساسی و غیرپرداختی قلم مو بر سطح بوم شکل گرفته است.

طباطبایی تجربه­ هنر بازیافت و اسمبلاژ (سرهم‌سازی) را انجام داد. به گونه ای که تکه‌پاره­‌هایی از آهن‌­آلات دورریز را با ذوق، قریحه طنز و بسیار عاشقانه در جوار هم نشاند و از آنها مجسمه های زیبا ساخت. او با قطعات ماشین و ابزار صنعتی آثاری را خلق کرد که پیش از او چنین چیزی نبوده است در این میان او پیشروترین هنرمندان روزگار خود بود.

طباطبایی در سازه های فضایی اش، تصورات و بازتاب های ذهنی انسان امروز را در قلمرو ساخته های بشری که از ژرفای ذره تا بسیط کهکشان تلاطم دارد، تجسم بخشید. دنیای مجسمه­‌های عجیب او را معمولاً با آثاری از این دست می‌­شناسیم؛ آثاری که در خلق آنها راه اندیشمندانه­‌ای از عدم تا حضور طی شده است. تکه­‌های بی­‌مصرف و از کارافتاده­‌ای که اجزاء مجسمه هایش را تشکیل داده‌­اند، از ذهن خلاق هنرمند جان و شخصیت گرفته­ و حاصل تلاش‌های او و نگاه جست‌وجوگرش به اشیاء و آهن­‌آلات قراضه است. اجزایی که روزی بخشی از پیکره ماشین­‌آلات صنعتی بوده­‌اند، برای همیشه پیکره این مجسمه­‌ها را شکل داده‌اند. ژازه با خلق این مجسمه ها نشان می‌­دهد که مرز باریکی میان هنر و غیرهنر وجود دارد.