پیروزی نامه

قانون نامه حمورابی

منسوب به: بزرگمهر بختگان
مترجم: ابوعلی سینا
ناشر: ابن سینا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 100
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1333 - دوره چاپ: 2

کمیاب - کیفیت : درحد نو ؛ لبه جلد افتادگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

همراه با مقدمات تاريخ و ادبي و حواشي و نسخه هاي متعدد و نظم آن به ضميمه ترجمه غزاي فلسفي ابن سينا به فرانسه توسط کاظم رجوی

در این کتاب که به شیوه سئوال و جواب است؛ بر اساس روایاتی که منقول است بیشتر پاسخ سئوالات ظفرنامه را از بزرگمهر می دانند که برخی از پرسش ها و پاسخ های مذکور در ظفرنامه با سئوال ها و جواب ها ی مضبوط در بزم های هفت گانه خسرو انوشیروان با بزرگمهر و مؤبدان که فردوسی در شاهنامه به نظم آورده مشابهت و نزدیکی دارند.

در اولین ماخذ که در آن ترجمه ظفرنامه از پهلوی به فارسی دری به شیخ رئیس ابوعلی سینا نسبت داده شده کتاب کشف الظنون است. اما سبک و اسلوب انشاء ظفرنامه با آن چه در این باب در تالیفات فارسی شیخ بوعلی دیده می شود اختلاف دارد.سبب تالیف کتاب، جواب دادن به مسأله هایی است که به خسرو انوشروان مشکل افتاده است تا علم به آن حاصل شود و شک از دل برخیزد و...

این کتاب از کتب بسیار قدیمی می باشد و ذکر نام خسرو انوشیروان و بزرگمهر در این کتاب شاید قرینه ای به قدمت آن باشد. در این کتاب که اساسا مبتنی بر پرسسش و پاسخ است سخنان پند و حکمت و اندرز و مواعظ بسیاری دیده می شود، اصلی اخلاقی که صفت فلسفی داشته و چنان که در تالیفات اخلاقی پیوسته و منتظم مشهود است، وجود ندارد اما اظهار نظرها و تجربه ها و بیان احساساتی که در معنی و باطن به هم پیوسته اند و به صورت اندرز جلوه گر می شوند به تقریب بازنمای نظریه اخلاقی عمومی و ابدی هستند که تا حدی راه پیشرفت به سوی مذهب و تعلیمات اخلاقی منتظم را نشان می دهند....

...گفتم : خواسته از بهر چه باید،
گفت: تا حق خویشان و نزدیکان بدان بگزاری و به سوی مادر و پدر ذخیره فرستی و توشة آن جهان از بهر خود برداری و نیک زادگان را و خداوندان علم را چیزی بخشی تا از بهر آن جهان، نیکی اندوخته باشی و دشمن را بدان دوست گردانی و دوست درویش را بی نیاز کنی و خویش و زن و فرزند را نیکو داری.
گفتم: اصل تواضع چیست؟
گفت: روی تازه داشتن با فروتر از خود و از همچو خودی فروتر نشستن و از ریا دور بودن.
گفتم: تدبیر از که پرسم تا مصیبت زده نشوم،
گفت: از آن کس که سه خصلت درو بود، دین پاک و دوستی نیکان و دانش تمام....

ابن سینا بسیار تابع فلسفه ارسطو بود و از این نظر به استادش فارابی شباهت دارد. مبحث منطق و نفس در آثار او در واقع همان مبحث منطق و نفس ارسطو و شارحان او نظیر اسکندر افرودیسی و ثامیسطیوس است. اما ابن سینا هرچه به اواخر عمر نزدیک می‌شد، بیشتر از ارسطو فاصله می‌گرفت و به افلاطون و فلوطین و عرفان نزدیک می‌شد.

داستان‌های تمثیلی او و نیز کتاب پرحجم منطق المشرقین که اواخر عمر تحریر کرده بود، شاهد این مدعاست.متاسفانه امروزه از این کتاب تنها مقدمه اش در دست است. اما حتی در همین مقدمه نیز ابن سینا به انکار آثار دوران ارسطویی خویش مانند شفا و نجات می‌پردازد...

بُزرگمهر بُخْتَگان (سده ۶ میلادی) که با عنوان بزرگمهر حکیم از او یاد می‌شود، فرزند سوخرا و وزیر خسرو انوشیروان پادشاه ساسانی بود. او رئیس مشاوران ویژهٔ دربار و پاسبان شخصی شاه و رئیس دربار بوده‌است. منابع فارسی و عربی او را دارای خِرَد استثنایی و اندرزهای حکیمانه توصیف کرده‌اند.

گزارش‌های نیمه‌افسانه‌ای از جایگاه او در شاهنامه و در اندازه‌ای کمتر در غرر ثعالبی و مروج‌الذهب مسعودی آمده‌است. از سوی خاورشناسان، بزرگمهر شخصیتی افسانه‌ای پنداشته می‌شود که به دلیل ناهمگونی نظرات دربارهٔ بزرگمهر در منابع اسلامی و ذکر نشدن نام وی در آثار پیش از اسلام است. برخی از پژوهشگران بزرگمهر را با برزویهٔ طبیب یکی دانسته‌اند که این نظر از سوی دیگر پژوهشگران رد شده‌است. برخی او را با «بُرْزْمِهر» یکی می‌دانند.

 طبق گفته فردوسی و ثعالبی، بزرگمهر هنگامی که در مرو به تحصیل می‌پرداخت، به دربار انوشیروان فراخوانده شد. انوشیروان از او خواست تا خواب او را تعبیر کند؛ و بزرگمهر نیز به درستی این کار را انجام داد. همین امر سبب شد تا بزرگمهر به عنوان مشاور و وزیر شاه انتخاب شود. گشودن راز شطرنج، مهم‌ترین کار بزرگمهر وزیر بود. منابع دوران اسلامی، بزرگمهر را وزیر، دانشمند، قهرمان میهنی، دانای اسرار کشف نشده و آگاه از دانش‌های پزشکی و ستاره‌شناسی توصیف می‌کنند که این امر سبب شرمساری حکومت‌های هند و روم در برابر ایران بوده‌است. برترین آموزه‌های اخلاقی در آثار نویسندگان ایران به روایت‌های گونه‌گون به بزرگمهر نسبت داده شده‌است.

خلفای عباسی برای موازنه میان اقوام قلمرو خلافت، همواره شیوهٔ ساسانیان را پیش چشم داشتند و روش انوشیروان و وزیر او، بزرگمهر را پی می‌گرفتند. بسیاری از نویسندگان عرب، پندهایی مشابه بزرگمهر را در آثار خویش آورده‌اند. از دیگر ابعاد شخصیتی بزرگمهر، مهارت پیشگویی و دانایی به رازهای نهان است. ایادگار وزرگمهر بختگان یا پندنامهٔ بزرگمهر بختگان، رسالهٔ مادیگان شترنگ یا وزارشن چترنگ از آثار بزرگمهر هستند. آثار دیگری مانند ظفرنامه، «باب برزویهٔ طبیب» در دیباچهٔ کلیله و دمنه و چندین اثر دیگر را نیز بدو منسوب می‌کنند.

فهرست

- نگاهي به گذشته
- خسرو انوشيروان
- بزرگمهر
- ظفرنامه بزرگمهر
و...