وضع کنونی تفکر در ایران

نویسنده: رضا داوری
ناشر: سروش
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 152
اندازه کتاب: وزیری گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1357 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

هر دوره تاریخی با یک اصول و مبادی خاصی آغاز می‌شود و وقتی این اصول از اعتبار و اثربخشی افتاد، دوره تاریخی به پایان می‌رسد. اما قومی که تاریخ آن به پایان رسیده با تفکر اصول تازه‌ای وضع می‌کند یا آن را از دیگران فرا می‌گیرد و تاریخ تازه‌ای را آغاز می‌کند.

این تاریخ از حیث ذات و ماهیت با تاریخ قدیم متفاوت است و اصول و قواعد احکام معتبر در آن را نباید با اصول و قواعد و مناسبات و معاملات دوره گذشته درهم آمیخت.

البته این به معنای جدایی هر دوره تاریخی از یکدیگر نیست بلکه بسته به این که تاریخ قدیم کی کجا و چگونه به پایان می رسد چگونگی آغاز تاریخ و پایان آن متفاوت است.

مولف همچنین معتقد است:‌ ما در برخورد با غرب با مسائل بسیار روبه رو شده‌ایم و مسائل غلطی هم در باب این برخورد طرح کرده‌ایم. فی المثل، اگر پرسیده شود که آیا لازم بود که در علم و عقل و معاملات و به طور کلی، در تمدن به غرب رو کنیم؟پرسش درست طرح نشده است، زیرا رو کردن به غرب تابع اراده و میل یا تفنن بعضی کسان نبوده و ممانعت بعضی دیگر هم نمی‌توانسته است جلو آن را بگیرد.

ما راه غرب را اختیار نکردیم، بلکه قهر تمدن غربی ما و تمام اقوام دیگر غیر غربی را به راهی انداخت که هنوز غالب این اقوام افتان و خیزان و لنگ لنگان و پریشان و سرگردان در آن راه می روند. مبنای طرح چنین مسئله‌ای که اصل و اساس درست ندارد، چیست؟

طرح این مسئله و نظایر آن اتفاقی نیست و لااقل با نفسانیات ما ارتباط دارد، اما نفسانیات یک قوم هم، بسته به وضع تاریخی آن قوم است. قومی که از گذشته خود بریده و آینده را در ظاهر تاریخ قوم دیگر و در صرف تمدن می بیند، به جای تفکر و طرح درست مسئله به گذشته خود پشت می کند و در حسرت تمدن دیگر به ستایش این و نکوهش آن می پردازد.