نگاهی تازه به معنی شناسی

نگاهی تازه به معنی شناسی

نویسنده: فرانک ر. پالمر
مترجم: کورش صفوی
ناشر: نشر مرکز
زبان کتاب: فارسی 
تعداد صفحه: 270
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1381 - دوره چاپ: 3

مروری بر کتاب

این کتاب بر اساس سخنرانی‌های نویسنده که در سال 1971 پیرامون معنی‌شناسی ایراد کرد، تدوین شده است. نویسنده در این کتاب یکایک نظریه‌ها و مسائل مورد بحث در حوزه دانش معنی‌شناسی را به گونه‌ای بسیار ساده و غیرفنی به بحث گذاشته و صحت و سقم آن را بررسی کرده است و بدین ترتیب کتابی را در اختیار همگان قرار داده که عاری از هرگونه پیش‌انگاری و جزمیت است.

تا آن‌جا كه به یاد دارم، تاكنون هیچ اثر مقدماتی و در عین حال جامعی، برای آشنا ساختن دانش‌پژوهان یا افراد غیرحرفه‌ای علاقه‌مند به معنی‌شناسی وجود نداشته است. هدف این كتاب فراهم ساختن چنین طرح اولیه‌ای است.

«فرانک ر. پالمر» از زبان‌شناسان نامی انگلستان است و کتاب حاضر که براساس مجموعه سخنرانی‌های وی پیرامون معنی‌شناسی در سال ۱۹۷۱ در انستیتو زبانشناسی دانشگاه ایالتی نیویورک در بوفالو ایراد شد، تدوین گردیده است و در واقع، اثری است مقدماتی و در عین حال جامع که برای آشنایی دانش‌پژوهان حوزه معنا‌شناسی تدوین و تنظیم شده است.

قلم صریح پالمر و ترجمه دقیق صفوی این کتاب را به اثری منحصر به فرد در حوزه معناشناسی و مباحث زبانشناسی و فلسفه زبان بدل کرده است که به تحلیل و تدقیق در مبانی وپایه‌های علم معناشناسی می‌پردازد.

مؤلف در این اثر به دور از هرگونه تعصب و جزمیتی به بررسی موشکافانه موضوعات پرداخته است و خود را در بند نظریه‌ای خاص در زبانشناسی تمدید نکرده است چرا که علم معناشناسی را ورای تمامی محدودیت‌ها برمی‌شمارد و این نکته از دیگر امتیازات کتاب محسوب می‌شود.

«معنی‌شناسی» اصطلاحی فنی است که به مطالعه معنی اطلاق می‌شود. متأسفانه لفظ «معنی» جنبه‌های گوناگونی از زبان را در برمی‌گیرد و هیچ‌گونه همنظری کلی درباره اینکه «معنی» چیست یا چگونه قابل توصیف است، وجود ندارد. از این رو پالمر در این کتاب سعی می‌کند تا به موضوعات مورد شمول معنی‌شناسی و برخی از روش‌هایی که در بررسی آنها مورد استفاده قرار گرفته یا می‌تواند قرار گیرد، اشاره می‌کند. اما به دلیل ماهیت موضوع و گوناگونی نظراتی که مطرح می‌شود، نمی‌توان انتظار داشت که پالمر در این مختصر، کاری فراتر از یک بررسی مقدماتی به دست داده باشد.

اثر حاضر به دو دلیل، از نخستین آثاری به شمار می‌رود که زمینه زبانشناسی، به مفهوم امروزی آن، نوشته شده است؛ نخست آنکه معنی‌شناسی را به عنوان «علم» بررسی معنی، مورد تحلیل قرار می‌دهد و دوم اینکه صرفاً به بررسی تحول تاریخی معنی نمی پردازد.

معنی‌شناسی بخشی از زبانشناسی را که مطالعه علمی زبان است، تشکیل می‌دهد اما زبانشناسان تنها دانشمندانی نیستند که به معنی‌شناسی توجه دارند. در بعضی موارد، موضوع علم معنی‌شناسی مورد علاقه فلاسفه و روانشناسان نیز قرار گرفته است. البته تعیین خط مرز دقیق میان نگرش زبانی مطالعه معنی‌شناسی و آنچه که نگرش فلسفی و روانشناختی نسبت به مسئله تلقی می‌شود، غیرممکن است، ولی پالمر پاره‌ای از وجوه تمایز میان این گونه نگرش‌ها را در اثر خود برمی‌شمارد.