فرهنگ عروسی در جهان ایرانی

نویسنده: کیوان پهلوان
ناشر: علم
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 805
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1394 - دوره چاپ: 1

کیفیت : درحد نو ؛ لبه چند صفحه اول کتاب کمی موج دارد

مروری بر کتاب

جلد اول ؛ استان های : تهران ، مرکزی و قم ، قزوین ، اصفهان ، سمنان ، فارس

رسم و عادت های هر قوم و طایفه ای، نمودار میزان تمدن و فرهنگ آن قوم است و از میان آن همه رسم و عادت، می توان به سایۀ روشنی از اوضاع مردم و آرا و اندیشه هایشان پی برد. سرشت انسان نیاز به یکی شدن زن و مرد دارد. طبیعت کاملا متضاد آنها چه از نظر فیزیولوژیکی و چه احساسی آنها را بیشتر به هم نیازمند می کند. انسان در خود نیاز به داشتن فرزند و خانواده می بیند و هرچه بیشتر آگاهانه به ازدواج تن می دهد. مراسم عروسی نیز در کنار آن پدیده ای اجتماعی است و در طول تاریخ نمی توانسته یک دست و بدون تغییر باقی مانده باشد و ذوق ها، سلیقه ها، تنگناها، شادکامی ها و ... در شکل گیری آن بی تأثیر نبوده است.

گزینش همسر در فرهنگ بشری و همچنین ایرانی ها بسی رسم ها دارد و در طی تاریخ پیچیده تر و متنوع تر شده است. هر مرحله از ازدواج نیز برای خود شادی و سرور را در دل دختر و پسر جوان می افکند. آشنایی با هم، انتخاب، خواستگاری، بله برون، مراسم عقد و حنابندان و بالاخره عروسی و با هم زندگی کردن. دختر و پسر (به ویژه دختر) جشن عروسی را حق مسلم خود می دانند و فکر می کنند در هیچ دوره از زندگی شان چنین خاطرۀ خوشی برایشان به وجود نخواهد آمد و با آوردن این خاطرات است که احساس قوی تری نسبت به فرزندان مشترک شان خواهند داشت.

عروسی یکی از مهم ترین آیین های شادمانی ایرانیان و جهانیان است و این کتاب می تواند راهگشای افرادی باشد که می خواهند دربارۀ این مراسم آیینی ایرانیان، پژوهش های هنری، موسیقایی، جامعه شناسی، تاریخی و فولکلوری و ... را انجام دهند. ثبت فرهنگ عروسی در دوران کنونی که تمامی مراسم به سبک و شیوۀ قدیم در حال فراموشی است، کمک شایانی به آگاهی ایرانیان و دوست داران فرهنگ ایران زمین می کند و هویت فرهنگی این مرزوبوم را با دامنه و وسعت بیشتری به جهانیان می شناساند و جشن عروسی از معدود مراسم مردم است که هیچ گاه از بین نمی رود؛ چراکه هستی بشر به ازدواج وابسته است و شادی و سرور این مراسم، در کمتر آیینی به این وسعت و دامنه وجود دارد.

ایران از کشورهای پهناور است و به دلیل تفاوت های قومیتی دارای رسوم، زبان، باور ها، اعتقادات و دیگر تفاوت های فرهنگی در هر منطقه میباشد. یکی از این تفاوت ها، تفاوت در فرهنگ اجرای مراسم عروسی میباشد که در نقاط مختلف ایران و بین قومیت های مختلف به شکل های متفاوتی اجرا میشود.

تاریخچه برخی از رسوم در جشن عروسی، به پیش از تاریخ می‌رسد. این‌گونه از رسوم، در فرهنگ بسیاری از ملل جهان مشترک است. تبادل حلقه ازدواج، تبادل پول (مهریه و شیربها و مانند آن)، هدیه دادن گل، میهمانی در شب عروسی (ولیمه)، موسیقی، شعرخوانی، دعا و خواندن کتب مقدس (مانند قرآن) در فرهنگ ملل گوناگون به شکل‌های مختلف و با جزئیاتی متفاوت وجود دارد. برخی دیگر از رسوم، مانند رقص عروس و داماد یا بریدن کیک، اگرچه در برخی از فرهنگ‌ها مشابهند، ولی در تمامی فرهنگ‌ها وجود ندارند.

عروسی در ایران، یکی از بخش‌های فرایند ازدواج در ایران است. این فرایند می‌تواند شامل رسوم زیادی همچون خواستگاری، بله بران، شیرینی خوران، مهر بران، نامزدی، عقد کنان، جشن عقد، جهاز بران، حنابندان و زفاف باشد. عروسی مرحله ماقبل زفاف بوده و معمولاً زفاف در همان شب عروسی رخ داده و پایانی است بر این فرایند. گاه زفاف تا سه روز پس از عروسی به طول می‌انجامید. در ایران معمولاً هزینه‌های جشن عروسی بر عهده داماد بوده و قالبا هزینه جهیزیه و خلعتی برعهده خانواده عروس است.

در برخی از مناطق ایران رسومی متفاوت با آنچه ذکر شد نیز وجود دارد، در این رسوم داماد، کل یا بخشی از هزینه جهیزیه را تأمین می‌کند یا کل یا بخشی از جهیزیه را خریداری می‌کند. در برخی از مناطق ایران بیشتر مناطق شمالی، رسم بر این است که چند روز قبل داماد و عروس به صورت مجزا مراسم برگزار می‌کنند به این صورت که داماد با اقوام خود مراسم می‌گیرد و عروس با اقوام خود و در روز پایانی، خانواده‌ها با هم یکی می‌شوند و داماد، عروس را با خود به منزل می‌برد.

یکی از سنتی‌ترین نمادهای مراسم عقد یا عروسی ایرانی‌ها، سفرهٔ عقد آن‌ها می‌باشد. این سفره که بیشتر در زمان خواندن صیغه یا خطبه محرمیت، پهن می‌شود در بیشتر مناطق کشور عزیزمان، رایج است. این سفره با نمادهایی که درون خود دارد، آئین‌ها و محتوای خاصی را به نمایش می‌گذارد که هر کدام، به باستان ایران زمین بر می‌گردد.