شورش آقاخان محلاتی و چند مقاله دیگر

شورش آقاخان محلاتی

نويسنده: حامد الگار
مترجم: ابوالقاسم سری
ناشر: توس
زبان كتاب: فارسي
تعداد صفحه: 143
اندازه كتاب: وزیری - سال انتشار: 1370 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

و چند مقاله دیگر

آقاخان نام عنوانیست موروثی که به امام فرقه اسماعیلیان می‌رسد. نخستین بار این عنوان را فتح‌علی شاه قاجار به آقا حسن‌علی شاه چهل و ششمین امام اسماعیلیه داد و پس از او جانشینانش از این عنوان برخوردارند.

در دوران پادشاهی محمدرضا شاه پهلوی در اسناد و مجالس رسمی ایران به آقاخان با عنوان والاحضرت (که مخصوص خانواده سلطنتی بود) خطاب می‌شد.آقا خان چهارم، که در ایران به «پرنس کریم آقاخان» معروف است، بنیان‌گذار شبکه توسعه آقاخان است که برای گسترش آموزش و بهبود وضع زندگی در برخی کشورهای جهان مانند افغانستان کار می‌کند....

... فتحعلی شاه قاجار حسنعلی شاه را که پسر خلیل الله بود استمالت کرده و دختر خود را به عقد او در آورد و حکومت قم و محلات را به وی واگذار کرده، او را ملقب به آقاخان کرد.چندین سال بعد از فوت فتح علیشاه قاجار، آقاخان اول بدلائلی و از جمله سوء رفتار حاجی میرزا آغاسی صدر اعظم شورش کرد و پس از اینکه راه به جائی نبرد در سال ۱۸۴۳ آقاخان اول از ایران به بخش مسلمان نشین هند مهاجرت کرد...

درباره این اسماعیلیان اهل خرد و انصاف نظری جز آنچه نوشته‌های کهن و مأخذهای دیرین در خصوص ایشان گفته و نوشته‌اند دارند، آن نویسندگان سختگیر و درشت‌گوی (غلاظ و شداد) سلف که اغلب از دم و دستگاه حکومتگری نیز جیره و مواجب و نان پاره‌ای داشتند یا خود در شمار دیوانیان بودند هرکس را که برخلاف پندارهای نیاکانی موروثی یا مصلحتی‌شان سخنی می‌گفت بی‌تأمل مطرود و منفور یا به گفته تازی‌نویسان واجب القتل و مهدورالدم می خواندند.

این چراغچیان انحصاری حق، حق را تنها چراغی می‌دانستند که در دست خودشان بود اما اسماعیلیان گذشته از پندارهای مذهبی‌شان که گوینده را در اینجا قصد بررسی آن نیست، یک صفت ممتاز و بسیار ستودنی داشته‌اند که دست‌کم آزاداندیشان و اهل خرد و انصاف را به تکریم و تعظیم آن واداشته و آن صفت مکرم این است که این جماعت در برابر خداوندان زور و زر و فرمانروایان خودکامه بالای مردانگی برافراشتند و ستمگران فرمانروای ترک‌نژاد و جز آنان را بر تختگاههای غصب شده و در پستوهای کاخ‌های استوار و سر بر فلک افراشته‌شان به هراس جان و دل لرزه و تن لرزه پیوسته دچار ساختند، به چکادهای بلند روی آوردند.

صخره‌ها روی هم چیده دژها و باروها ساختند و در برابر ایلغاریان ترک و مغول و چپاولگران فرومایه، تا پای جان کوشیدند و بسا بارها که تن به ذلت نداده در نبردها پای افشردند و جان سپردند و جامه مردان پوشیدند، از اینها همه گذشته، آنچه به نظر اهل خرد و انصاف از همه مهمتر است این است که کتابخانه‌های سترگی فراهم کردند و در نگهداشت مفخره‌های تاریخ و فرهنگ غنی ایرانیان کوشیدند.

تقدم و فضیلت یا ارجحیت و برتری را تنها به دانش و آگاهی دادند چنانکه سخنور بزرگ ایشان زندانی دره یمگان (ناصر خسرو) در لفظ‌های مختلف پیوسته این مضمون را تکرار می‌کرد که خدای از تو طاعت به دانش پذیرد / مبر پیش او طاعت جاهلانه. به این دلیل و دلیل‌های دیگر که از دایره این گفتگو بیرون است ذهن‌های منصف و پژوهنده به توسل آقاخان به پیر محیل استعمارگر و تجزیه‌گر ایران بزرگ یعنی انگلیس بی‌تأمل انگ بیگانه‌پرستی و میهن‌فروشی نزده و این رفتار او را با توجه بیشتر به علتها و انگیزه‌هایش در معرض مداقه و بررسی قرار خواهند داد تا سبب این تمسک به بیگانه بهتر و روشن‌تر دریافت شود. از جمله پژوهشگرانی که پژوهش‌هایش در زمینه تاریخ این فرقه تشخیص خاص دارد روانشاد و. ایوانف است. که نسبت آدمکشی (تروریستی) یا حشاشی بودن این فرقه را پس از پژوهش‌های بسیار تهمتی نادرست شمرده است و به همین قیاس....

فهرست

شورش آقاخان محلاتی و انتقال امامت اسمعیلی به هند
مقدمه‌ای بر تاریخ فراماسونری در ایران
نوگرایی مذهبی
ملک‌خان، آخوندزاده و پیشنهاد اصلاح الفبای تازی