شاه عباس ؛ پادشاه سنگدلی كه به افسانه بدل شد

شاه عباس

نویسنده: دیوید بلو
مترجم : شهربانو صارمی
ناشر: ققنوس
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 327
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1390 - دوره چاپ: 1 

کیفیت : درحد نو ؛ حدود بیست صفحه کتاب تاب مختصری دارد

مروری بر کتاب 

مصور - تعدادی گلاسه رنگی

پادشاه سنگدلی كه به افسانه بدل شد 

شاه عباس فرمانروای مستبد و روشن‌بین ایران بود . او بر قوای فئودالی که کشور را تکه تکه کرده بودند غلبه کرد و حکومت مرکزی قدرتمندی تشکیل داد . او اقتصادی در حال زوال را با ایجاد امنیت ، پول رایج با ثبات و زیرساخت‌های اقتصادی بسیار پیشرفته‌ احیاء کرد . بنا به دلایل استراتژیک و تجاری ، و نیز از آن جهت که چشم به خارج داشت و فارغ از تعصب بود ، روابط گسترده‌ای با اروپای مسیحی برقرار کرد . دستاوردهای شاه عباس لقب « کبیر » را که در ایران در تداول عام به دنبال نام او می‌آید کاملاً توجیه می‌کند . او به راستی فرمانروای دوران اسلامی ایران است که چنین لقبی گرفته است .

با وجود این ، تا کنون هیچ زندگینامه‌ای به زبان انگلیسی در مورد شاه عباس نوشته نشده بود ، این کتاب در صدد است نشان دهد که چرا این امر یک غفلت جدی محسوب می‌شود . شاه عباس نه تنها اهمیت بسزایی برای ایران و جهان اسلام دارد بلکه بخشی از تاریخ اروپاست و به سهم خود شخصیتی جذاب دارد . از این گذشته بیشتر رویدادها و تحولاتی که در زمان سلطنت شاه عباس رخ داد ارتباط آشکاری با روزگار ما دارد 

...منبع اصلی ایرانی من تاریخ عالم‌آرای عباسی بود که به دست وقایع‌نگار رسمی او، اسکندربیگ منشی به رشته تحریر درآمده است و سرتاسر دوران عباسی را در بر می‌گیرد. اسکندربیگ کاتب دیوان بود و همان‌طور که از لقب منشی برمی‌آید، غالبا همراه شاه عباس بود، از جمله مواقعی که شاه در عملیات نظامی به سر می‌برد و از این رو شاهد عینی بیش‌تر وقایعی به حساب می‌آید که نقل کرده است.

اما به‌واقع این منابع اروپایی بود که نوشتن زندگینامه شاه عباس را ممکن ساخت. پیش از دوران سلطنت وی تعداد انگشت‌شماری اروپایی از ایران دیدن کرده بودند. اما از آن هنگام تا سقوط امپراتوری صفویه در سال ۱۷۲۲، جریان مستمری از بازدیدکنندگان اروپایی به وجود آمد. شماری از آن‌ها که به دربار و خود شاه دسترسی داشتند گزارش‌های باارزشی از تجربیات خود بر جای نهاده‌اند. روایات آن‌ها نشان می‌دهد که او چگونه رفتار می‌کرده و در وضعیت‌های گوناگون چگونه سخن می‌گفته است.

كتاب از معدود سفرنامه‌های نوشته شده درباره ایران در عهد صفویه است كه جدای از بررسی احوال و زندگی شاه عباس و نیز جامعه دوران وی به نوعی بازشناسی و تطبیق وقایع روزگار وی با دوران معاصر نیز پرداخته است. نویسنده این كتاب دیوید بلو در این اثر سعی كرده است به این موضوع نقش شخصیت و حكومت شاه‌عباس صفوی در جامعه ایرانی و نیز اروپایی در زمان حیات او اشاره كند و به بررسی علت معرفی كم‌رنگ زندگی او در میان نویسندگان و مورخان غربی  بپردازد.

 بلو به عنوان نویسنده این اثر چهل سال پیش به اصفهان سفر می‌كند و از نزدیك مشاهدات خود را بازگو می‌كند . منبع اصلی كتاب ایرانی او تاریخ عالم آرای عباسی است كه به دست وقایع‌نگار رسمی شاه عباس ، اسكندر بیگ‌منشی به رشته تحریر درآمده است و شرح وقایع تمامی دوران عباسی را در بر می‌گیرد.به گفته مولف این كتاب از این گذشته بیشتر رویدادها و تحولاتی كه در زمان سلطنت شاه عباس رخ داد ارتباط آشكاری با روزگار ما دارد و او در نوشتن این اثر به دنبال شناسایی و برقراری این رابطه بوده است.

...شاید امروزه در ایران دیگر شاه عباس آن شخصیت افسانه‌ای نباشد. به دلیل افزایش مطالعات آکادمیک در باب دوران صفویه، چه در ایران و چه در غرب او به عنوان یک شخصیت تارخی با تمام نکات قوت و ضعفش، شکست‌ها و نیز موفقیت‌هایش به خوبی شناخته شده است. معهذا او همچنان در پندار عموم معتبر است و این را انتشار حداقل دو کتاب محبوب در سالیان اخیر که توسط نویسندگان ایرانی درباره او نوشته شده، اثبات می‌کند.