زیباتری از جنون ؛ زندگی و شعر اسماعیل شاهرودی ؛ زرکوب

زیباتری از جنون

نویسنده: علی باباچاهی
ناشر: ثالث
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 327
اندازه کتاب: رقعی سلفون روکشدار - سال انتشار: 1387 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

زندگی و شعر اسماعیل شاهرودی

آن‏گونه که باباچاهی می‏گوید از آن‏جا که اسناد و مدارک چندانی در مورد زندگی اسماعیل شاهرودی در دسترس نبوده، مولف در نقش خبرنگار یا گزارشگر ظاهر شده و با مراجعه به خویشان و نزدیکان این شاعر، شرح زندگی این شاعر را مدون کرده است.

در «زیباتری از جنون» به روند کلی شعر شاهرودی پرداخته شده و تحلیل دقیق و همه جانبه ای از شعر او ارائه شده است. نقد نیما بر یکی از مجموعه شعرهای شاهرودی نیز در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. در عین حال افزون بر ارائه ‏ی آراء و عقاید شاهرودی، آراء و عقاید دیگران بر شعر شاهرودی در این کتاب آمده است. و دیگر اینکه گزینه ای از مجموعه شعرهای این شاعر و همچنین سه داستان کوتاه از شاهرودی همراه این کتاب است.

اسماعیل شاهرودی در سال ۱۳۳۰، نخستین مجموعه اشعارش را به نام «آخرین نبرد» با مقدمهٔ نیما یوشیج انتشار داد. او دومین مجموعه اشعارش را در سال ۱۳۳۶ با عنوان «آینده» منتشر کرد. شعر شاهرودی شعری است اجتماعی که دارای زیبایی و قدرت القای بسیاری است.

من از تمام وسعت رنج
می آیم،
تو از تمام وسعت رنجوری
بیا!
بیا تا گل
برافشانی
مُ و می در سا
غر اندازیم؛
چنانکه روزی حافظ می‌خواست،
ومن
ترا
می خواهم! –
تو ای پیام وسعت رنجوری ،
تو ای بلوغ نوبت شادی، تو ای…‌ انسان!
من از تمام وسعت رنج
می آیم،
تو ای بلوغ نوبت شادی، – بیا بیا! – توای انسان
بیا که هر دَمِ من
حضور گام تو را روی راه می جوید،
و گام تو دیریست
به هیچ نقطۀ ای سرزمین نمی روید.
تو ای بلوغ نوبت شادی، تو ای تو آخرین رنج،
تو ای تو واژۀ معلوم، ای حقیقت، افسانه، ای طلا، ای گنج بیا!
بیا تا گل
بر افشانی
مُ و می در سا
غز اندازیم،
فلک را…

اشعار شاهرودی را می‌توان به دو دوره زمانی تقسیم کرد. دوره نخست اشعاری را دربر می‌گیرد که زبان شاعر، تحت تأثیر زبان نیما یوشیج قرار دارد و می‌توان این تأثیرپذیری را به وضوح در کلماتی که شاعر برمی‌گزیند و همچنین اوزانی که انتخاب می‌کند، ردیابی کرد. از این گونه اشعار، در کتاب «آخرین نبرد» و کتاب «آینده» فراوان است. اما اشعار دوره دوم، زبانی مخصوص به خود می‌یابد و پختگی خاصی در آن‌ها ظاهر می‌شود. شاعر در عین حفظ هویت شعری و جهان‌بینی و فضای مخصوص به خود، زبانی ویژه به دست می‌آورد که آمیزه‌ای است از زبان مردم عامه و زبان فاخری که از ادبیات کلاسیک برآمده‌است. او در کتاب‌های بعدی خود یعنی، «م و می‌در سا»، «هر سوی راه، راه، راه، راه» و «آی میقات‌نشین» به این زبان دست می‌یابد و بازی‌های زبانی خاص او را حتی در نام کتاب‌هایش نیز می‌توان یافت.

براهنی درباره‌اش چنین می‌نویسد:
«به خاطر داشته باشید که آینده مدام یک شاعر متعهد است، ولی این حس پوچی را به چه حسابی می‌توانید بگذارید؟ این را فقط به حساب شعر و جنون شاعرانه بگذارید. آینده می‌خواهد به آن سوی افق ماده دست یابد و می‌کوشد به آن سوی امکانات فعلی زبان هم تجاوز بکند و به همین دلیل می‌کوشد معجزه را به مضحکه درآمیزد و شگفتی و حیرانی را در کنار خنده و طنز قرار دهد.»

فهرست

مثل گل و شاپرك
مهربانی
قالی زیبای من!
فصل تلاش
عصای دست بابا
دو تا ماهی زیبا
و...