پادشاه فتح ؛ نقد و تحلیل و گزیده اشعار نیما یوشیج

پادشاه فتح

نویسنده: نیما یوشیج
به کوشش: میلاد عظیمی
ناشر: سخن
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 616
اندازه کتاب: رقعی سلفون - سال انتشار: 1388 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

نقد و تحلیل و گزیده ی اشعار نیما یوشیج

نیما در سال ۱۲۷۶ هجری شمسی در قریه‌ی یوش به‌ دنیا آمد؛ سه دهه زودتر از قرنی که قرار بود شعر فارسی با قلم او، تحولی عظیم را تجربه کند. او بنیان‌گذار شعر نوین و ملقب به پدر شعر نوی فارسی است. نیما علاوه بر اشعار کلاسیک و نو، اشعاری به زبان مازندرانی هم دارد که با نام «روجا» چاپ شده‌اند.

از مهم‌ترین کتاب‌های نیما به زبان فارسی نیز، می‌توانیم آثاری چون افسانه، آب در خوابگه مورچگان، حرف‌های همسایه و شعر چیست؟ را نام ببریم. اگر بخواهیم از نظر آباء و اجدادی بررسی کنیم، نیما مزیتی چون اصیل‌زاده بودن را در خون خود می‌بیند و قابل ذکر است که نسب خاندان اسفندیاری به شاخه‌ای از اسپه‌بُدان طبرستان موسوم به پادوس‌بانیان می‌رسد که سلسله‌ای ساسانی‌‌تبار بوده‌اند؛ عنوانی که نیما بسیار به آن افتخار می‌کرد.

نیما در زندگی شخصی، فردی بسیار گوشه‌گیر و منزوی بود؛ گویی که درخت پربار ما می‌خواست افتاده باشد! سیمین دانشور و جلال آل‌احمد به عنوان دو دوست نزدیک او، تنها مأمن امن او بودند و او بسیاری از زمان زندگی را در خانه‌ی آن دو گذراند؛ چرا که ازدواج نیما باب‌طبعش نبود و از خانه‌ی خود هم گریزان بود.

ماجرا از آن‌جا شروع می‌شود که نیما در جوانی عاشق دختری شد، اما به ‌دلیل اختلاف مذهبی نتوانست با او ازدواج کند. در ادامه هم با رد پیشنهاد ازدواج توسط عشق دومش صفورا که حاضر نشد از روستا به شهر بیاید، با عالیه جهان‌گیر ازدواج کرد که در ظاهر زنی مترقی و خواهرزاده‌ی میرزا جهانگیر صوراسرافیل، نویسنده‌ی نام‌دار بود. اما در باطن این دو هیچ‌گاه نتوانستند همدیگر را درک کنند و همواره یک‌دیگر را با زخم‌زبان‌هایشان می‌گزیدند. عالیه که مدیر مدرسه بود، نمی‌توانست زندگی عجیب نیما را زندگی به حساب بیاورد؛ او از خرجی ندادن نیما و به اصطلاح خود ول‌گشتنش بسیار ناراضی بود و نیما را بابت این موضوع تحقیر می‌کرد....

اين کتاب که هفتمين اثر مجموعه‌ی «در ترازوی نقد» به شمار می آيد، افزون بر شرح حال نيما و گزيده‌ای از اشعار او، به نقد و تحليل آثار اين شاعر نامدار معاصر می پردازد.این کتاب دارای پنج فصل است.

در فصل اول کتاب، زندگی نامه و آثار نیما یوشیج به قلم یحیی آرین‌پور، نویسنده و پژوهشگر تاریخ و صاحب اثر ماندگار «از صبا تا نیما» نگاشته شده است.در فصل دوم با عنوان «ارزیابی ها و بررسی ها» مقالاتی تحلیلی درباره‌ی آثار نیما به قلم بزرگانی همچون محمدرضا شفیعی کدکنی، مهدی اخوان ثالث، پرویز ناتل خانلری، محمدعلی اسلامی ندوشن، جلال آل احمد، عبدالحسین زرین‌کوب، شاهرخ مسکوب، محمد دهقانی و… ارائه شده است.

فصل سوم با عنوان «یاد بعضی نفرات»، به منظور آشنایی بیشتر با روحیات نیما و نیز نظریه‌های موافقان و مخالفان او تدوین شده؛ در این بخش یادداشت‌هایی از صادق هدایت، شهریار، مجتبی مینوی، فریدون توللی، احسان طبری، فروغ فرخزاد، سیمین دانشور، احمد شاملو، هوشنگ ابتهاج و… آمده است.دیدگاه‌ها و داوری های نیما درباره‌ی شعر، وزن و قافیه، بلاغت، هنر و ایدئولوژی، تجدد ادبی، آزادی در شعر، ادبیات آینده و بسیاری موضوعات دیگر در فصل چهارم تدوین شده است. تعدادی از اشعار نیما (بیست و چهار شعر) با عنوان گزیده‌ی اشعار، در فصل پنجم آمده است. بخش پایانی کتاب با عنوان «نیما یوشیج به روایت عکس» شامل عکس‌هایی از گذر عمر نیما، نقاشی‌هایی از چهره‌ی او و دستنویس شعر اجاق سردش است.