با این که بیش از هزارو پانصد سال سابقه تاریخی داریم و بارها و بارها در مرزهای تعیین سرنوشت قرار داشته ایم مع الوصف تجربه تلخ تاریخ این است که مردم ما هیچ گاه فرصت آن را نداشته اند تا خود را بیازمایند و بشناسند و آن گاه در پناه این شناخت با شجاعت و بصیرت برای تغییر چهره جامعه و تحقق آرمان اجتماعی خویش با برنامه ای منظم و مطالعه شده به تلاش و تکاپو برخیزند و شخصیت اجتماعی و انسانی خویش را به ثبوت و ظهور برسانند....

نویسنده در آغاز کتاب، درباره‌ی حزب، چگونگی تشکیل احزاب و روند آن سخن می‌گوید و خاطرنشان می‌کند: "حزب در آخرین تحلیل مرکب از افراد و گروه‌هایی است که دارای افکار و اهداف مشترک هستند که جهت پیاده کردن آن اعتقادات در پهنه‌ی جامعه و از قوه به فعل درآوردن آن با فداکاری و صمیمیت به گرد هم حلقه می‌زنند و یا با سازمان دادن خود در یک نهاد و پیوند با آن، سرنوشت مشترک می‌یابند، تا به نیاز جامعه پاسخ منطقی دهند.

اصولا کارکرد کلیه‌ی احزاب و رهبران و کارگردانان آنان از صدر مشروطیت تا بعد از انقلاب 22 بهمن 57 در عملی به وجهی بود که نتوانستند توجه و ایمان مردم را به خود جذب کنند و در نتیجه‌ی این رویه، توفیقی در ایجاد روحیه حزبی و اجتماعی نداشتند." مطالب بعدی کتاب درباره‌ی حزب در ایران، و تاریخچه‌ی احزاب از مشروطیت تا عصر حاضر است که سال‌های 1285 تا 1360 خورشیدی را شامل می‌شود و طی آن احزاب مختلف ایران معرفی می‌شوند.

این احزاب عبارت‌اند از:

حزب اجتماعیون عامیون
حزب همت
حزب عدالت
حزب کمونیست
حزب اعتدالیون
حزب دموکرات اجتماعیون
حزب اتحاد و ترقی
حزب سوسیالیست
حزب اتحاد اسلام
کمیته مجازات
حزب توده ایران
حزب ایران
حزب اراده ملی
احزاب کبود
پیکار و عدالت
احزاب رادیکال
سوسیالیست و رستاخیز
حزب استقلال
حزب سوسیالیست همراهان
حزب اتحاد ملی (مردم)
حزب دموکرات آذربایجان
حزب کومله
حزب سوسیالیست توده ایران
حزب دموکرات ایران
جبهه ملی
حزب زحمتکشان ملت ایران
حزب پان ایرانیسم
حزب سومکا
حزب گروه گنا
حزب نیروی سوم
سازمان نگهبانان آزادی
افسران نهضت ملی
حزب ملیون
حزب مردم
حزب ایران نوین
حزب رستاخیز
گروه مائوئیست ‌ها
گروه طوفان فلسطین
سازمان فدائیان خلق
سازمان مجاهدین خلق
فدائیان اسلام
حزب جمهوری اسلامی
حزب جمهوری خلق مسلمان