راه اصفهان ؛ سرگذشت ابن سینا

راه اصفهان ؛ سرگذشت ابن سینا

نویسنده: ژیلبر سینوئه
مترجم: عبدالرضا هوشنگ مهدوی
ناشر: گفتار
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 583
اندازه کتاب: رقعی گالینگور - سال انتشار: 1372 - دوره چاپ: 2

کمیاب - کیفیت : درحد نو ؛ مهر دارد 

مروری بر کتاب

سرگذشت ابن سینا

کتاب «راه اصفهان» نوعی دفتر خاطرات است که بر اساس یک نسخۀ خطی اصیل به زبان عربی و به قلم یکی از شاگردان ابن‌سینا به نام ابوعبید جوزجانی نوشته شده ‌است. جوزجانی مدت بیست‌وپنج سال در کنار ابن‌سینا زندگی میکرده. راه اصفهان جهان درهم و برهم و آشفته‌ای را به تصویر میکشد که یکی از مغز‌های متفکر و نابغه‌ی تاریخ در آن قدم به عرصه‌ی هستی نهاد و آثاری از خود به یادگار گذاشت که جاودانه مانده‌اند.

به منظور سهولت در درک مطالب کتاب، بی‌مناسبت نیست به اوضاع سیاسی و مذهبی ایران در دوره‌ی ابن‌سینا نگاهی بیفکنیم. ایران از حدود سه قرن پیش از آن تاریخ در اشغال اعراب بود و تعدادی سلسله‌های محلی، بقایای آن‌چه را که روزی امپراتوری بزرگی بشمار می‌رفت، قطعه‌قطعه کرده بودند. از میان آن‌ها دو سلسله برتری داشتند و می‌کوشیدند قدرت فائق را به دست آورند: سامانیان و آل بویه. سلسله سامانیان که در ۲۰۴ هجری (۸۱۹ میلادی) به دست سامان خداﺓ حاکم بلخ تأسیس شد، نخستین سلسله‌ی ایرانی بود که توانست پس از فتح اعراب سربلند کند.

سامانیان غرور و احساسات ملی را به ایرانیان بازگرداندند و به تشویق آنان علوم و هنر رونق تازه‌ای یافت. سمرقند و بخارا (پایتخت سامانیان) به مراکز دانش و فرهنگ مبدل شد. ولی ارکان این سلسله در برابر قدرت ترکان، که از حدود ۳۸۷ هجری سر برافراشته بودند، به لرزه درآمد و پس از سقوط بخارا در ۳۸۹ به‌کلی منقرض شد. آل بویه نیز سلسله‌ای ایرانی و شیعی مذهب بود که در منطقه‌ی دیلم در شمال ایران به دست سه فرزند بویه‌ی ماهیگیر: علی، حسن و احمد، تأسیس شد و قدرت را در دست گرفت. این سلسله از حدود ۳۲۰ تا ۴۴۸ هجری در غرب ایران فرمانروایی می‌کرد.

سلاطین آل بویه همگی لقب «دوله» داشتند، ولی پس از آن‌که عضد‌الدوله در جمادی‌الاول ۴۳۴ (دسامبر ۹۴۵) بغداد را گرفت و خلیفه‌ی عباسی را دست‌نشانده‌ی خود کرد، لقب «شاهنشاه» را بر خود نهادند. آخرین پادشاه این سلسله که رحیم نام داشت در ۴۴۸ به دست طغرل بیگ سلجوقی از سلطنت خلع شد. در آن ایام سه مذهب بزرگ در ایران وجود داشت که هر سه از دین اسلام نشأت گرفته بودند: تسنّن، تشیّع و اسماعیلیه (باطنیّه). سنّیان که اکثریت داشتند خود را پیرو اسلام راستین می‌دانستند و پیروان سایر فرقه‌ها را رافضی و مرتد می‌شمردند.