دولت رضاشاه و نظام ایلی

دولت رضاشاه و نظام ایلی

نویسنده: احمد نقیب زاده
ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی
زبان كتاب: فارسي
تعداد صفحه: 284
اندازه كتاب: وزیری - سال انتشار: 1379 - دوره چاپ: 1 

کمیاب  - کیفیت : نو ؛ لبه جلد پشتی رد تا خوردگی دارد

مروری بر کتاب

تاثیر ساختار دولت مطلقه رضا شاه بر نفوذ قبایل و عشایر

حکومت ها و سلسله های حاکم بر ایران، همواره تحت سلطه یک یا چند ایل قرار داشته اند و صحنه سیاسی ایران در طول تاریخ، عرصه رقابت و تاخت و تاز ایلی بوده است.سیاست ایجاد دولت مرکزی قدرتمند و تلاش رضا شاه و حامیان او در این زمینه، منجر به از بین بردن دولتهای کوچک محلی شد که با عنوان ایل و عشایر در مناطق مختلف کشور به زندگی و حکومت مستقل از دولت مرکزی می پرداختند .

ایران، کشوری است با ایلات متعدد که با موجودیت سیاسی واحدی در طول تاریخ در کنار هم زندگی کرده و در شادی‌های همدیگر شریک بوده‌اند و در مواقع بحران، دست در دست هم نهاده و از موجودیت این مرز و بوم حراست کرده‌اند. گرایش عمده ایلات در ایران این بود که همواره از تمامیت ارضی ایران محافظت کرده‌اند، اما در پاره‌ای موارد، تحت تأثیر عواملی که عمدتا ریشه در تحریکات بیگانگان داشته است، برخی ایلات، گرایش‌های گریز از مرکز را در پیش گرفته‌اند.

تا قبل از به قدرت رسیدن سلسله پهلوی در ایران، ازآنجاکه دولت متمرکز هنوز پدید نیامده بود، ایلات و عشایر آزادی عمل فراوانی داشتند و چون کشور در وضعیت ایلیاتی به‌سر می‌برد، رؤسای ایلات و عشایر بر مناطق محل حضور خویش سلطه داشتند و به اداره آن مناطق می‌پرداختند.پیدایش دولت متمرکز در دوران حاکمیت پهلوی سبب شد آزادی‌های سنتی ایلات محدود شود؛ درنتیجه، زمینه نارضایتی در میان ایلات پدیدار شد و به دنبال آن، در مناطقی که ایلات و عشایر در آن سکونت داشتند، شورش‌هایی رخ داد.

شواهد تاریخی حاکی از آن است که میان میزان قدرت مرکزی و تمایلات ایلی، رابطه معکوس وجود دارد؛ به صورتی که هرچه ساخت قدرت سیاسی، یکپارچه‌تر، باثبات‌تر و قدرتمندتر باشد، توانایی گروه‌های ایلی در به چالش طلبیدن قدرت دولت مرکزی کمتر است. از طرفی کاهش قدرت حکومت مرکزی و ناتوانی آن در برقراری امنیت و به‌کارگیری ابزارهای سرکوب، بستری مناسب برای رشد تحرکات ایلی و عشایری فراهم می‌کند.

کتاب حاضر با هدف روشن شدن بخش مهمی از تاریخ و سیاست در ایران و فهم عمیق نقش ایلات در سیاست ایران و نحوه رفتار با ایلات و عشایر در عصر رضا شاه منتشر شده است.