تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال الدین محمد مولوی ؛ پانزده جلدی

تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال الدین محمد مولوی

نویسنده: محمد تقی جعفری
ناشر: اسلامی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 10400
اندازه کتاب: وزیری گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1366 ~ 1362 - دوره چاپ: 10 _ 9

کمیاب - کیفیت : نو ؛ روکش کتاب چاپ مجدد است
 

مروری بر کتاب

مجموعه 15 جلدی «تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال‌الدین محمد مولوی» یکی از مشهورترین تالیفات آیت‌الله شیخ محمدتقی جعفری است که نگارش آن را سال 1348 آغاز کرد و در اسفند 1353 به پایان رساند. مرحوم جعفری با توجه به زمینه گسترده مطالعاتی خود در فرهنگ غرب و اشرافش بر فرهنگ اسلامی و با توجه به موضوع انسان در این حوزه‌ها، در تفسیر خود بر روی موضوع انسان متمرکز می‌شود و در تحلیل و نقد و تفسیر مثنوی خود بیشتر از آن که بخواهد سخن مولوی را تفسیر کند یا به بررسی لغوی آن بپردازد، رویکرد انسانشناختی را با توجه به فطریات انسانی و اعتلای منش انسانی و انسان ایده‌آل مطرح می‌کند.

“تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی” تألیف علامه محمدتقی جعفری در ۱۵ جلد، مقدمه‌ای است در شناخت و تفسیر “نهج البلاغه” امام علی (ع)). علامه افزون بر توجه به ابعاد عرفانی و جنبه های فلسفی، علمی و تربیتی طرح شده در مثنوی، با نگرشی نقادانه به تفسیر آن پرداخته است. از منظر وی گرچه شعر مولانا به ویژه از نظر هنری در حد اشعار حافظ و سعدی نیست؛ لیکن معارف و علوم طرح شده در این اثر کم نظیر است و اندیشه های مولانا در باب جهان شناسی، الهیات و انسان شناسی مبتنی بر اصول و مبانی اسلام است. علامه جعفری بر این باور است که در کل مثنوی یا دیوان شمس، با یک مولوی که جامع همۀ مولوی های نهان در این دو اثر باشد رو به رو نیستیم؛ چنان که خود می سراید: هـر نفس نـو می شـود دنیــا و مــا بی خبر از نو شدن اندر بق

شاید به جرأت بتوان گفت که سده هفتم هجری قمری در تاریخ ایران وحشت بارترین و آشفته ترین سده است، اما همین قرن دوران بزرگ ترین جنبش های عرفانی نیز هست، برترین شخصیت های عرفان اسلامی و ایران در این دوره ظهور کرده اند، محیی الدین عربی، بزرگ ترین نظریه پرداز عرفان نظری مسلمان اسپانیایی زاده مقیم دمشق، شیخ صدرالدین قونوی بزرگ ترین شارح اندیشه های عرفانی او، شیخ نجم الدین کبری از بزرگ ترین رواج دهندگان عرفان که شاگردان بسیاری را چون نجم الدین رازی، معروف به دایه، پرورش داد، همچنین دو تن از بزرگ ترین شاعران عارف، فریدالدین عطار و جلال الدین مولوی هرچند که شیخ نجم الدین کبری و عطار( به روایتی) به دست مغولان کشته شدند.

دیگر از بزرگان این سده سعدی شیرازی است، در زمینه علوم ریاضی، حکمت، منطق، اخلاق و کلام شیعی یکی از بزرگ ترین متفکران ایرانی خواجه نصیرالدین طوسی نیز، در سده هفتم می زیست...

این مجموعه ، دایره المعارفی است که به سیر و پژوهش در افکار و آرای عارف و شاعر توانمند مولانا جلال الدین بلخی پرداخته، انگاره های عارفانه و شورگسترانه آن بزرگ مرد تمدن ادب را با واقعیت های جهان امروز تطبیق می کند. این تفسیر چون تنها به عرفان مولوی منحصر نیست ، بنابراین اثری عمومی است که بسیاری از مباحث آکادمیک در آن دارای نقشی برجسته است .تأمل در دیدگاه های جدید روان شناختی غربی و هم چنین سیر اندیشه اجتماعی غرب ، با نظر به منابع برجسته و گسترده ای چون ویکتور هوگو، داستایوفسکی ، تولستوی ، بالزاک ، ماکس پلانک ، اینشتین و ... به خوبی تجزیه و تحلیل شده است .

از بارزترین ویژگی این تفسیر، آشتی میان معارف اسلامی و انسانی ، و نیز تأمل در مقوله های اساسی فلسفی مشترک میان شرق و غرب می باشد که استاد جعفری از آن تعبیر به « فرهنگ مشترک بشری» می نماید.

دایرﺓ المعارفی است که به سیر و پژوهش در افکار و آرای عارف و شاعر توانمند مولانا جلال الدین بلخی پرداخته، انگاره های عارفانه و شورگسترانه آن بزرگ مرد تمدن ادب را با واقعیت های جهان امروز تطبیق می کند. این تفسیر چون تنها به عرفان مولوی منحصر نیست ، بنابراین اثری عمومی است که بسیاری از مباحث آکادمیک در آن دارای نقشی برجسته است .

تأمل در دیدگاه های جدید روان شناختی غربی و هم چنین سیر اندیشه اجتماعی غرب ، با نظر به منابع برجسته و گسترده ای چون ویکتور هوگو، داستایوفسکی ، تولستوی ، بالزاک ، ماکس پلانک ، اینشتین و ... به خوبی تجزیه و تحلیل شده است . از بارزترین ویژگی این تفسیر، آشتی میان معارف اسلامی و انسانی ، و نیز تأمل در مقوله های اساسی فلسفی مشترک میان شرق و غرب می باشد که استاد جعفری از آن تعبیر به « فرهنگ مشترک بشری» می نماید.