تاریخ ژاندارمری ایران

تاریخ ژاندارمری ایران

نویسنده: جهانگیر قائم مقامی
ناشر: ارتش شاهنشاهی ایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 580
اندازه کتاب: رحلی - سال انتشار: 1355 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو _ نو ؛ واجد تصاویر خاندان سلطنتی

مروری بر کتاب

مصور تعدادی رنگی

از قدیمی ترین ایام تا عصر حاضر

 ژاندارمری یکی از نهادهای انتظامی و نظامی ایران است. این نهاد از دوره قاجار تاکنون در کشور فعالیت داشته است. ژاندارمری ابتدا در سال ۱۲۹۰ به درخواست دولت ایران توسط سوئدی‌ها به وجود آمد. البته پیش از آن مورگان شوستر آمریکایی که جهت سر و سامان دادن به خزانه و امور مالی به استخدام دولت ایران درآمده بود، برای وصول مطالبات دولت از ملاکین و اعیان مبادرت به تشکیل یک سازمان نظامی اجرائی به نام «ژاندارمری خزانه» کرده بود.

در سالهای اولیه دوران مشروطه نیاز به یک نیروی متمرکز و کارآمد نظامی که بتواند مشروعیت دولت مرکزی را در کل کشور برقرار کند، عمیقاً احساس می‌شد. با بالا رفتن میزان ناامنی در مناطق مختلف کشور ، انگلستان از مسئولین دولت وقت ایران خواست برای حفظ ارتباطات تجاری به‌خصوص در ناحیه جنوب کشور، به تشکیل نوعی نیروی نظامی مبادرت کند. این اقدام انگلیس با پشتیبانی روسیه نیز مواجه شد، زیرا آنها نیز در فکر همین نیرو در مناطق تحت سلطه خود بودند و نیز انگلیسی ها پا را فراتر گذاشته و اظهار داشتند که در صورت عدم تشکیل این مهم ، خود راساً به اقدام و ایجاد این نیرو دست خواهد زد.

به‌همین‌منظور، دولت در وهله اول سعی کرد که روح تازه‌ای به کالبد بقایای متزلزل و درهم‌ریخته پیاده‌نظام و امنیه بدهد، که هنوز در تهران خودنمایی می‌کردند، ولی اتخاذ این استراتژی نتیجه‌ای دربرنداشت. با تشکیل کابینه مستوفی‌الممالک برنامه جدیدی طرح‌ریزی شد که آن تشکیل یک نیروی نظامی ــ امنیتی داخلی تحت نظارت افسران خارجی بود که در ابتدا ژاندارمری خزانه تاسیس، و سپس «ژاندارمری دولتی» تشکیل گردید که عمر آن بیش از یازده سال طول نکشید و در نهایت نهادی که در سال 1289.ش به کوشش یالمارسون و همراهانش پاگرفته بود مدتی کوتاه پس از کودتای رضا شاه در سال 1300.ش منحل شد.

  از زمان تاسیس ژاندارمری در سال 1912.م تا اوایل جنگ جهانی اول در سال 1914.م ، تعداد نفرات افسران سوئدی و تلاشهای آنان چشمگیر بود و  از سال 1914.م تا 1918.م، تغییرات چشمگیری در این نیرو به وقوع پیوست و طی آن، بیشتر افسران سوئدی ژاندارمری، همچون مردم ایران، خواهان پیروزی آلمانی‌ها در جنگ بودند که نهایتا در اواخر سال 1300.ش رضاخان نیروی قزاق و ژاندارمری را منحل و با استفاده از نفرات و امکانات این دو نیرو، ارتش نوین ایران را تاسیس کرد.