بررسی سفر هایزر به ایران

بررسی سفر هایزر به ایران

نویسنده: ابراهیم یزدی
ناشر: نهضت آزادی ایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 94
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1362 - دوره چاپ: 2

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب 

تدوین و تفصیل سخنرانی دکتر ابراهیم یزدی درجلسات هفتگی نهضت آزادی ایران به ضمیمه دو مقاله

ژنرال رابرت هایزر، معاون وقت فرمانده نیروی هوایی آمریکا در اروپا بود و برای مأموریتی ویژه به تهران آمد تا دولت آمریکا را در تصمیم‏گیری‏های بعدی و اطلاع از اوضاع ایران در زمان انقلاب بزرگ ملت مسلمان ایران، یاری کند. هایزر در مدت اقامت سی و چند روزه خود در ایران تنها یک بار با شاه ملاقات کرد و در این جلسه، روز و ساعت خروج محمدرضا پهلوی از ایران تعیین شد.

هرچند سفر هایزر به ایران به صورت محرمانه صورت گرفت ولی خبر ورود وی در دو روز بعد یعنی شانزدهم دی‏ماه فاش شد.
بی‌تردید یکی از بحث‌انگیزترین رخدادهای آخرین روزهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی سفر مخفیانه‌ی ژنرال هایزر آمریکایی به ایران و از آن مهم‌تر، روابط وی با اعضای شورای انقلاب است.

اینکه آیا اساساً ملاقاتی بین اعضای شورای انقلاب ایران با ژنرال رابرت هایزر آمریکایی صورت گرفته است یا خیر، فی حد ذات، مسئله‌ای بسیار حائز اهمیت و توجه است؛ چرا که در صورت وجود چنین ارتباطی، کیفیت پیروزی انقلاب ایران، شعارها، آرمان‌ها و اهداف آن تحت‌الشعاع قرار خواهند گرفت.

بازرگان صراحتاً اظهار می‏دارد که چنین ملاقاتی از سوی وی صورت نگرفته است. ابراهیم یزدی، از مطلعین و فعالین دوران قبل از پیروزی انقلاب، که ملاقات‏های سلسله‏واری با زیمرمن، فرستاده‌ی دولت آمریکا در پاریس داشت، در مورد ملاقات اعضای شورای انقلاب با هایزر و حتی فردی از مخالفین حکومت پهلوی با ژنرال آمریکایی، تأکید می‏کند «اسناد مثبته‏ای» در این ‏باره در دست نیست.

 همچنین در اسناد به‌دست‌آمده از سفارت آمریکا و نیز خاطرات هایزر، شاهد و مدرکی در خصوص ملاقات ژنرال آمریکایی با اعضای شورای انقلاب وجود ندارد. وی تنها در یک جا می‌نویسد: «قره‌باغی به من اطلاع داد که دیروز با بازرگان ملاقات کرده است که نکاتی در مورد ورود خمینی را مورد مذاکره قرار دهند. ملاقات به خوبی صورت گرفته بود. قره‌باغی توانسته بود به بازرگان بفهماند که ارتش کاملاً از بختیار حمایت می‌کند..

...من برای بررسی این مسأله، مخفیانه به تهران آمدم که کودتا چگونه میسر است و آیا اصلاً به مصلحت هست یا نه؟ پس از بررسی‏های بسیار، از واشنگتن دستور رسید که دولتی قوی به رهبری شاپور بختیار تشکیل شود. در صورتی که این کار شکست بخورد کودتای نظامی انجام خواهد شد.

به طور کلی، از مطالعه و بررسی مجموع اخبار و اسناد، چنین استنباط می‏شود که مأموریت ژنرال هایزر در ایران بر اساس چهار مسأله دور می‏زد: نخست آن که از عملیات خودسرانه و حساب نشده ارتش پس از فرار شاه از ایران، جلوگیری شود.
دوم آن که ارتش را موظف سازند از دولت بختیار پشتیبانی نماید و در صورت لزوم مبادرت به کودتای نظامی شود.
سوم آن که تکلیف قراردادهای فروش سلاح‏های پیشرفته آمریکا در ایران روشن گردد.
چهارم آن که وسایل و سلاح‏های مدرن آمریکا در ایستگاه‏های رادار در ایران به تصرف شوروی درنیاید.