تاریخ انقلاب آذربایجان و بلوای تبریز

تاریخ انقلاب آذربایجان و بلوای تبریز 

نویسنده: محمدباقر ویجویه
به کوشش: علی کاتبی
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 320
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1386 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

کتابی که پیش رو دارید وقایع چهار ماه از روزهای بحرانی و خونبار آغازین یازده ماه انقلاب تبریز-در محدوده تاریخی که سالها بعد به استبداد صغیر مشهور شده است به قلم شادروان حاجی محمد باقر و یجویه ای،یکی از تاجرین آگاه تبریز که«پیش از نوشتن احوالات تبریز از اول مشروطه به طریق اختصار،کیفیت ایام گذشته»را با قلمی موشکاف و دقیق نوشته و سپس«انقلاب تبریز و احوال جوانمردی جناب سردار و جناب سالار را به تقریر در آورده»آنگاه به نگارش یادداشتهای روزانه خود مبنی بر شرح رخدادهای«وقایع انقلاب آذربایجان و بلوای تبریز میپردازد...

در طول نزدیک به سه هزار سال تاریخ بیش و کم مستند ایران، کمتر دوره ای می توان یافت که درباره حوادث و مسائل تاریخی آن به اندازه دوره صد و پنجاه سال گذشته سند و مدرک و نوشته به جای مانده باشد. دلیل این وضع متفاوت تنها نزدیکی آن به زمان ما نیست، بلکه حضور نوعی تلقی مدرن از تاریخ و وجود گونه ای خوداگاهی تاریخی در جامعه نیز به ثبت و ضبط و گزارش جزئیات رویدادها و شخصیت ها اهمیتی ویژه بخشیده و تاریخ را، به گفته فرناند برودل، از حوزه فرمانروایان و نخبگان به حوزه مسائل و امور سرنوشت ساز اجتماعی انسانی مردم عادی و نقش آنان در تحولات تاریخی کشانده است....

انقلاب مشروطیت ایران در 14 مرداد سال 1285 ه . ش پیروز شد. مظفرالدین شاه نیز پس از امضای فرمان مشروطیت و تفویض سلطنت به ولیعهد خویش محمدعلی میرزا، در 24 ذیقعدۀ 1324 ه . ش درگذشت و شاه جدید تاجگذاری کرد. پس از رسیدن خبر تاجگذاری محمدعلی شاه به تبریز، دسته‌ای از مجاهدین از آن‌جایی که ازماهیت و نیت وی در خصوص حکومت مشروطه اطلاع داشتند، به محل انجمن تبریز آمدند و از تعدادی از نمایندگان انجمن خواستار شدند که عواقب سلطنت محمدعلی شاه را به مردم بگویند و خود را آمادۀ مقابله با پیشامدهای غیرمترقبه نمایند.

پس از مدتی نیز نیت محمدعلی شاه آشکار شد و مجلس را به توپ بست. وی هم‌ چنین از عوامل خود خواست تا مشروطه‌خواهان را در شهرهای مختلف ایران از جمله تبریز سرکوب و قلع و قمع نمایند. ظاهرا به نظر می‌رسید که تبریز نیز مانند سایر شهرها تسلیم شود، ولی این‌گونه نشد. ستارخان به همراه چند تن از همراهان خود و هواداران راستین مشروطه بیرق‌های سفید ننگ و تسلیم بر سردر منازل را پایین کشید و در راس انقلابی قرار گرفت که پس از یازده ماه جنگ با نیروهای دولتی و یاغیان مسلح شده از سوی دربار و تحمل شدیدترین مشقت‌ها و قحطی‌ها و کاستی‌ها مشروطیت و آزادی را دوباره به ایران بازگرداند.

کتاب حاضر شرح چهار ماه از سخت‌ترین و پرمشقت‌ترین روزهای بحرانی آغازین از یازده ماه مقاومت دلیرانۀ مردم تبریز در برابر نیروهای شاه و مبارزه با مستبدین و مرتجعین است؛ چهار ماهی که مردم تبریز در دفاع از انقلاب خود و به امید بازگشت آزادی به ایران، تن به هیچ خواری و ذلتی نداد و حتی در روزهای قحطی نیز در تبریز با پوست درخت و یونجه سد جوع کردند و به عهدی که با ستارخان بسته بودند، پایبند ماندند و جنگ‌های داخلی تبریز را به نتیجه رساندند.

فهرست

شورش طهران در جمادی الاخره ۱۳۲۴
عزیمت علما به قم و تحصن مردم در خانه وزیرمختار انگلیس
صدور فرمان مشروطه
درگذشت مظفرالدین شاه و به سلطنت رسیدن محمدعلی شاه
به توپ بستن مجلس و مسجد سپهسالار و شروع جنگ از ۲۳ جمادی الاولی ۱۳۲۶ در تهران و تبریز
فعالیت‌های باقرخان در خیابان و ستارخان در امیرخیز
یادداشت‌های روزانه از وقایع تبریز
پیروزی مشروطه خواهان در شانزده رمضان
شرح برقراری آرامش نسبی و اصلاحات مشروطه خواهان در تبریز و مرند و دیلمقان و خوی