واقعه 17 آذر

واقعه 17 آذر

نویسنده: علی اصغر امیرانی
ناشر: زربخش
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 222
اندازه کتاب: رقعی گالینگور - سال انتشار: 1331 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : در حد نو  _ نو ؛ با گالینگور صحافی شده ؛ صفحه انتهایی چسب خوردگی دارد

مروری بر کتاب 

مصور

چهارده جزوه در یک مجلد صحافی شده

شورش نان (یا غائله نان؛ بلوای نان) اشاره به خیزش و اعتراض مردم تهران نسبت به قحطی مرگباری است که ۱۷ آذر سال ۱۳۲۱ نقطه اوج آن بود. گروهی از مردم به مجلس شورای ملی ریختند و تنی چند از نمایندگان را به باد کتک گرفتند. گروهی دیگر به خانه نخست‌وزیر وقت قوام السلطنه حمله بردند و آنجا را غارت و تخریب کردند. قوام السلطنه روزنامه‌های پایتخت را بست و قرار شد سپهبد احمد امیراحمدی شورش مردم یا به قول خودش «غائله» را خاموش کند. به دستور امیراحمدی و سرتیپ اعتماد مقدم رئیس شهربانی، مأموران نظامی به روی تظاهرکنندگان آتش گشودند و خیزش مردم را با شّدت تمام سرکوب کردند که شمار زیادی کشته و زخمی به جای گذاشت.

پیش از جنگ جهانی دوّم، ایران صادرکننده ویژه غلّه بود اما سال۱۳۲۰ با قحطی مرگباری روبرو شد. در آن شرایط طاقت فرسا گرسنگی و بی غذایی واکنش مردم را برانگیخت و در کرمانشاه، نجف‌آباد، زنجان، سنندج، تبریز، داراب، رشت، قزوین، ملایر، اراک و گلپایگان... مردم به انبارهای غلّه هجوم بردند. اوج این اعتراضات، شورش نان در تهران (هفدهم آذر سال ۱۳۲۱) بود. واقعه مزبور که منعکس کننده مشکلات ایران در زمان جنگ جهانی دوّم و حضور و دخالت متفقین در ایران بود، باعث نگرانی و وحشت هیئت حاکمه شد. شورش نان بعد از تبعید رضا شاه از ایران که نیروهای انگلیس و شوروی در ایران بودند، روی داد.

شورش نان، آشفتگی‌های عمیق و دراز مدت بسیاری به همراه داشت. قدرت‌گیری رجاّله‌ها و لمپن‌ها که طبق برنامه خود را در صفوف مردم جا دادند و بعدها هم بر سر امتیازات نفت در اواسط سال ۱۳۲۳، در ماجرای ترور احمد کسروی ۲۰ اسفند ۱۳۲۴ و در همراهی با کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و… به فعالیت خود ادامه دادند، به نوعی با شورش نان و خیزش مردم تهران در آذر سال ۱۳۲۱ ربط دارد.

شورش نان، دولت قوام السلطنه را هم به زیر کشید. قوام گرچه در امر انتشار پول، بازداشت ایرانیان هوادار آلمان، استفاده از سربازان انگلیسی برای سرکوب مردم در آذر ۱۳۲۱ و ترمیم هیئت وزیران خود مطابق میل انگلیسی‌ها، هواداری از آنان را نشان داد اما دوام نیاورد و جای او را علی سهیلی گرفت. شورش نان تضادهای متفقین را هم دامن زد و آمریکایی‌ها پس از آن واقعه، تا حدودی مسیر خودشان را از انگلیسی‌ها جدا کردند.