هزار و یک شب ؛ پنج جلدی

هزار و یک شب 

نویسنده: عبداللطیف تسوجی
ناشر: توسعه فرهنگ و روانشناسی تهران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 2537
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1396 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

۱۶۰ سال پس از ترجمه فارسی هزار و یک شب ، یک ناشر و مترجم متن کامل و جامعی از این کتاب معروف را به زبان فارسی برگردانده اند. این ترجمه بر اساس متون معتبر عربی و با بهره گیری از ترجمه های معتبر انگلیسی و فرانسوی انجام شده است.

نشر مرکز که از جمله ناشران شناخته شده و با سابقه ایران است از سال 1376 به ابراهیم اقلیدی ، که در ادبیات عرب و جهانی دستی چیره دارد ، پیشنهاد داد برگردان فارسی کاملی از این کتاب را به دست بگیرد.

اقلیدی نیز علاوه بر فراهم کردن منابع تحقیق و نسخه های معتبر این کتاب ، تحقیقی جدی درباره کتاب و داستان های آن و نیز اصلی و الحاقی بودن این داستان ها انجام داد که در مقدمه مفصل خود بر کتاب تمامی این مراحل را آورده است.

هزار و یک شب مجموعه‌ای از داستان‌های افسانه‌ای قدیمی هندی ، ایرانی و عربی است که به زبان‌های متعددی منتشر شده‌است.

شروع داستان به نقل از پادشاهی است ساسانی با عنوان شهریار (پادشاه) و روایتگر آن شهرزاد (دختر وزیر) است. اکثر ماجراهای آن در بغداد و ایران می‌گذرد و داستان‌های آن را از ریشه ایرانی دانسته‌اند، که تحت تاثیر آثار هندی و عربی بوده‌است.

اینکه داستان‌های هزار و یک شب مشخص و روشن باشند و تعداد آن‌ها دقیقا هزار و یک باشد چندان واقعی به نظر نمی‌رسد. اما داستان‌های زیادی زیر نام هزار و یک شب نوشته شده‌است.

به‌گفته علی‌اصغر حکمت این کتاب پیش از دوره هخامنشی در هند به وجود آمده و قبل از حمله اسکندر به فارسی (پهلوی) ترجمه شده و در قرن سوم هجری زمانی که بغداد مرکز علم و ادب بود از پهلوی به عربی برگردانده شده‌است.

اصل پهلوی کتاب ظاهراً از زمانی که به عربی ترجمه شده از میان رفته‌است. او دلیل آنکه کتاب پیش از اسکندر به فارسی درآمده را به مروج‌الذهب مسعودی متوفی به سال ۳۴۶ ه. ق و الفهرست ابن ندیم متوفی به سال ۳۸۵ ه. ق مراجعه می‌دهد و سپس با اشاراتی به مشابهت هزار و یک شب با کتاب استر تورات استدلال می‌کند که هر دو کتاب در یک زمان و پیش از حمله اسکندر نوشته شده‌اند و ریشه واحد دارند.

نام ایرانی آن هزار افسان است و وقتی به عربی ترجمه شده، نخست الف خرافه و سپس الف لیله خوانده شده، و چنانکه حکمت می‌گوید در زمان خلفای فاطمی مصر به صورت الف لیله و لیله (هزار شب و یک شب) در آمده‌است.