نیچه و مدرنیته

نیچه و مدرنیته

نویسنده: تروند برگ اریکسن
مترجم: اردشیر اسفندیاری
ناشر: پرسش
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 480
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1390 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

نیچه از سرسخت‌ترین منتقدین تفکر و فلسفه سنت گراست. مهمترین مشخصات آثار و افکار او تیزبینی تحلیل گرایانه ، زبان گویا ، شکاکیت عمیق نسبت به دین ، قدرت و نیز تردید جدی در توانایی شناخت علمی انسان است. به عقیده نیچه کوشش انسان در راه شناخت واقعیت قبل از هرچیز از نیاز او به نتیجه کار و دستیابی به پایداری ناشی میشود. لذا انسان در رویکرد جهان شناسی خود در جستجوی ساده کردن و قابل پیش بینی کردن پرسشهاست. نیچه منتقد سرسخت آسان گیری در شناخت و بررسی است. بر اساس چنین درکی است که نیچه به انتقاد شدید و رادیکال از ذهنی بودن فلسفه و متافیزیک و دین و فرهنگ می‌پردازد.

او این باور را پیش می‌کشد که هیچ یک از مفاهیم و آموزه‌های دینی ، فلسفی و مرامی به خودی خود دارای ارزش مهمی نیستند بلکه این انسانها هستند که به آنها ارزش داده و نظام ارزشگذاری را ایجاد کرده‌اند. این انسانها نیز عملا انگیزه‌ای جز ساده کردن حقیقت و اخلاق و قابل پیش بینی کردن بغرنجی‌ها ندارند. اما نیچه پس از این انتقادات تند و تیز ، خود در پی ایجاد دستگاه مفهومی تازه‌ای نیست. زیرا نیچه اصولا منتقد ‌«حقیقت‌» و ‌«اخلاق‌» محض است.

او همه کوشش خود را صرف افشاه ٴ انگیزه‌هایی می‌کند که در پشت ارزشگذاری‌های موجود نهفته است. از همین رو نیچه و نگرش انتقادی او همچون کارآمدترین راه گشای مدرنیته محسوب میشود. زیرا رویکرد عمومی او با همه زیگزاگها و فراز و نشیب‌ها بطور کلی همواره در جستجوی نقد ارزشهای از پیش تعیین شده است. او از این طریق در حقیقت نقش بزرگی در افزایش آگاهی انسانی ، تابو شکنی و نشان دادن نسبی بودن ارزشهای بشری و مفهومی ، بازی کرد. تصادفی نیست که وی را یکی از بزرگترین و موثرترین متفکران شکل دهنده شناخت و معرفت امروزی بشر میدانند.

...قطاری از مسیر خود خارج شده است. در اثر برخورد بیرحمانه این قطار نمای عمارتی قدیمی ویران می شود. گروهی از مردم با حیرت به این فاجعه می نگرند. طنین لاشه وارونه لوکوموتیو هنوز در گوش می پیچد.
صحنه ای که در بالا وصف شد، طرح روی جلد یکی از کتاب های نیچه است. نیچه سلسله ای از پرسش های بی پاسخ و بنیادین در برابر سنت متافیزیکی و دینی مطرح کرد. پرسش هایی که تا امروز نیز بی پاسخ مانده اند. نیچه به دانش، خردورزی، حقیقت و تکامل که مدرنیته با هیبت و ترسی دینی به آن ایمان داشت بی توجه بود. برای او این هنر، جسم اوهام، شهود، و فی البداهگی نیروهای افلاکی اند که زندگی و جهان بشر را نظم می دهند.

در این کتاب نویسنده بر این وجوه از آثار نیچه توجه کرده است. وجوهی که سبب شده تا نیچه را نه تنها در ایتالیا و فرانسه بلکه در دانمارک و آلمان نیز به عنوان نیای خرد و فلسفه جدید بشناسند.
کتاب حاضر فقط یک معرفی گسترده از نیچه و جایگاه تاریخی اش نیست. تروند برگ اریکسن همچنین نشان می دهد که جریان های فکری عمده در قرن بیستم چگونه به اشکال متفاوت از نیچه متاثر بوده اند. زیرا آنها نیز به طرح همان پرسش های بنیادین پرداخته اند. پرسش هایی در اینباره که مدرنیسم چه عرصه هایی را در بر می گیرد و چگونه از مسیری که بر آن در حرکت بوده، بیرون شده است.