نقش امریکا در ایران ؛ سده کاپیتولاسیون

نقش امریکا در ایران

نویسنده: امیرضیاء غفاری
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 232
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1380  - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مصور

سده کاپیتولاسیون

نویسنده در این کتاب در جهت ، كمك به روشن كردن ذهن جوانان دانش‌پژوه ايراني درباره تاريخ روابط سياسي ايران و آمريكا. همچنین شناساندن پاره‌اي از علل اتخاذ سياست‌هاي منفي، بي‌تفاوت و مثبت از طرف بعضي از دول نسبت به دولت‌هاي ديگر ، و نیز تشريح چگونگي اعمال محاسن و معايب و همچنين درجه موفقيت يا عدم موفقيت هر يك از سياست‌هاي فوق‌الاشعار، با اشاره به برخي از موجباتي كه بعضي از دول را نسبت به دول ديگر زماني بي‌علاقه و زماني ديگر علاقه‌مند نمايد.

كاپیتولاسیون در حقیقت همان حق قضاوت كنسولی است كه قضاوت نهایی راجع به اقدامات یك تبعه خارجی در كشور دیگر را بر عهده قوانین آن كشور نمی‌داند، بلكه بر عهده قوانین دولت متبوع این فرد است. این‌گونه حقوق و امتیازات كه به اتباع خارجی در یك كشور داده می‌شود، در واقع یك امتیاز استعماری است. زیرا برای اتباع یك كشور خارجی در كشوری كه مقررات كاپیتولاسیون را پذیرفته است، مصونیت قضایی ایجاد كرده و آنها را از تعقیب و مجازات اعمال خلاف خود در كشوری كه مرتكب جرم یا خلاف شده‌اند، مصون می‌دارد.

این قراردادها، گاهی از این هم فراتر رفته، حقوق و امتیازات دیگری از قبیل معافیت‌های گمركی و مالیاتی یا حق مالكیت و فعالیت‌های تجارتی برای اتباع بیگانه قائل می‌شود.در منابع تاریخی آمده است که در تاريخ ۲۱ مهر ماه سال ۱۳۴۲ ه .ش، دولت حسنعلی منصور لايحه مصونيت مستشاران آمريكايی را به مجلس فرستاد و مجلس آن را تصويب كرد.

متن لايحه: «ماده واحده با توجه به لايحه‌ شماره‌ ۱۸-۲۲۹۱-۷-۲۱۵-۲۵-۱۱-۱۳۴۲ دولت و ضمائم آن در تاريخ ۲۱/۱۱/۴۲ به مجلس سنا تقديم شد. به دولت اجازه داده می‌شود كه رئيس و اعضاي هيئت‌های مستشاری نظامی ايالات متحده را در ايران كه به موجب موافقت نامه‌های مربوط در استخدام دولت شاهنشاهی است، از مصونيت و معافيت‌هايی كه شامل كارمندان اداری وقت موصوف در بند و ماده‌ اول قرارداد وين كه در تاريخ ۱۸ آوريل ۱۹۶۱ مطابق ۲۹ فروردين ۱۳۴۰ به امضا رسيده، است، برخوردار نمايد.»