منظومه مسافر

منظومه مسافر

نویسنده: سهراب سپهری
به کوشش: محمدابراهیم ضرابیها
ناشر: بینادل
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 192
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1384 - دوره چاپ : 1

مروری بر کتاب

منظومه بلند مسافر، ششمین کتاب از مجموعه هشت کتاب می‌باشد که دو سال بعد از منظومۀ "صدای پای آب" سروده شد و در همان سال (بهار 1345) برای اولین بار در مجلة آرش، دورة دوم، شماره پنج به چاپ رسید. در این زمان سهراب به مرز 38 سالگی رسیده بود که مرز پختگی و باروری ذهنی و روحی او به حساب می‌آید.

در بین این سال‌ها، یعنی بین سرودن منظومة صدای پای آب و منظومۀ مسافر، او سفرهای آفاقی بسیاری انجام داد. سفر به اروپا مانند شهرهای مونیخ و لندن (1344) و سفرهایی به فرانسه، اسپانیا، هلند، ایتالیا و اتریش (1345) به تجربیات او افزود و این سفرهای آفاقی او را به سفرهای انفسی و درونی سوق داد.

در حقیقت سفرهای تاریخی، زمانی و مکانی او زمینة سفر به وادی‌های بی‌زمان و بی‌مکان درونی را فراهم آورد و تمام این تصویر در منظومة مسافر نمایان است. شاعر با اتوبوس به سمت شمال ایران (شهر بابل) می‌رود. تمام مسیر راه را (سیر آفاقی) هوشیارانه طی می‌کند. به مقصد می‌رسد، کمی تأمل می‌کند و سپس به سفر درونی و انفسی دست می‌یابد.

این نوع تحلیل و تفسیر از مجموعه‌ی اشعار هشت کتاب در نوع خود بدیع و تازه است و چه بسا در ادبیات معاصر و شعر نو اولین کار مفصلی است که تاکنون به رشته‌ی تحریر در آمده است.

سهراب سپهری از شاعرانی است که ورود به دنیای شعر او برای همگان به سادگی امکان پذیر است، بر خلاف برخی از شاعرانی که دست‌یابی و درک و لذت بردن از شعر آنان ،کار آسانی نیست و نیاز به تمرین و تکرار و دانسته‌های بسیار و مطالعه فراوان دارد. زبان ساده ، منسجم و صمیمی وهمچنین اندیشه انسانی، شاید چیزی باشد که در وهلۀ اول، خواننده را به سمت شعر او می‌کشد .

از این رو می‌توان سهراب سپهری را آسان یاب ترین سرایندۀ شعر نو نامید، اگر چه این آسان‌یابی، در ظاهر امر است و درک حقیقت شعر سهراب و لذت بردن از آن، نیاز به مقدماتی دارد چون:آشنایی با سنن و قواعد شعر فارسی، تحولات و دگرگونی‌های جامعۀ زمان شاعرو قدری از مبانی فلسفه و عرفان.

سهراب سپهری هنرمندی جستجوگر و تنها بود و تمام عمر خویش را درجستجوی گمشده‌ای بوده که شاید آن گمشده،خویشتن وی بوده باشد. سهراب ،سفرهای آفاقی بسیاری داشته، آنگونه که سفرهای انفسی نیز داشته است و برای همین ،جغرافیای شعر او نیز مانند روح او گسترده است و تمام جغرافیای انسانی را دربرمی گیرد و در شعرهای بلند صدای پای آب و مسافر، به سفرهای آفاقی و انفسی خود اشاره می‌کند. سهراب، تمام عمر خویش را غرق در هنر خودبود و دنیای خود را زیست و آنرا ساخت و هرگز به روزمرگی مبتلا نشد.

شب ایستاده است.
خیره نگاه او
بر چارچوب پنجرۀ من.
با جنبش است پیکر او گرم یک جدال.
بسته است نقش بر تن لبهایش
تصویر یک سؤال.

***

دیرگاهی است در تنهایی
رنگ خاموشی در طرح آب است.

بانگی از دور مرا می خواند
لیک پاهایم در قیر شب است.

رخنه ای نیست در این تاریکی:
در و دیوار به هم پیوسته.

سایه ای لغزد اگر روی زمین
نقش وهمی است ز بندی رسته.

***

دود می خیزد زخلوتگاه من
کس خبر کی یابد از ویرانه ام؟
با درون سوخته دارم سخن
کی به پایان می رسد افسانه ام؟

دست از دامان شب برداشتم
تا بیاویزم به گیسوی سحر
...

فهرست

هشت کتاب مجموعه ای از اشعار سهراب است شامل :

مرگ رنگ
زندگی خوابها
آوار آفتاب
شرق اندوه
صدای پای آب
مسافر
حجم سبز
ما هیج ما نگاه