مناقب هنروران

مناقب هنروران

نویسنده: مصطفی عالی افندی
مترجم: توفیق ه. سبحانی
ناشر: سروش
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 160
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1369 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب 

مصور تعدادی گلاسه رنگی

...هرخط خوش رقم که از قلمی تراویده رواج کلی یافته خصوصا، با خرید قطعه های میرعلی و مشهدی، ابتهاج برنکته سنجان عالم چیره شده؛ حتى ابتیاع دو قطعه میرعلی، در حالی که هریک حاوی دو بیت بود به مبلغ صد فلوری (کلمه یی ایتالیایی و به معنی سکه طلا ولیره ترک است) آن هم بدون اغراق با هزار ابرام و تضرع و اهتمام در پایتخت علیه آن سلطان رخ داده است.

... ضروری بود تحقیق و تدقیق شود که این کاتبان خوشنویس و قاطعان و تذهیب گران، نقاشان و مصوران چه کسانی بودند و در کدام سرزمین به ظهور رسیده و پیش کدام استاد تحصیل کمالات کرده و با التفاتی بی غایت چند سلطان بدان مرتبت رسیده بودند؟
رغبت به قطعات و خطوط و تصاویر و تذاهی مضبوط موافق رأی کاملان بود. بعضی دوستانی رده بین و إخوانی ردهدان، که منتظر چنین تدقیقی بودند، متعجب بودند که چرا تو، که تاکنون قریب بیست جلد تألیف و رساله متنوع به رشته تحریر درآورده و شهره آفاق شده ای، در این زمینه کتابی تألیف نمی کنی؟

وی دلیل نگارش این کتاب را ضرورت تحقیق دربارۀ کاتبان و خوشنویسان و قاطعان و تذهیب‌گران و نقاشان می‌داند. پرداختن به اینکه آنها چه کسانی بودند، در کدام سرزمین می‌زیسته‌اند و نزد کدام استاد یا استادان تعلیم دیده‌اند و تربیت شده‌اند و همچنین در زمان کدام پادشاه و در سایۀ چه کسی به کمال رسیده‌اند.مصطفی عالی این کتاب را به درخواست سعدالدین بن حسن جان نگاشته است. همچنین در این کتاب از رسالۀ «قطبیه» اثر قطب‌الدین محمد یزدی استفاده کرده که سرگذشت 53 نستعلیق‌نویس است و سپس سرگذشت چند خوشنویس دیگر را بر آن افزوده است.

مقدمه‌ای در شرف حُسن کتابت نوشته آمد. اگرچه حسن خط معجزۀ بعضی از انبیاست، و مخصوصاً در مزیت قلم و ارباب رقم و روایات متفرع در اقسام و حروف هجا شمه‌ای نوشته شد. فصل اول در کتابت وحی الهی و در مقام اصحاب معالی که به خط کوفی آیات نامتناهی را نوشته‌اند. فصل ثانی دربارۀ ابن مُقله و استادان سبعه و کاتبان خوش‌سیرت که در شش قلم مهارت داشتند. فصل ثالث دربارۀ مشاهیر لازم‌الرغبۀ کاتبان و خوشنویسان اولوالالباب که نستعلیق‌نویس بودند. فصل رابع در منشیان چپ‌نویس و منهیان روشن‌نباهت که در خط دیوانی کوشیده‌اند. فصل خامس در روایت مشاهیر قاطعان هنرور روم و عجم و مقطّعان پاکیزه‌کار معدوم الرقم و مصوران و مذهّبان عالم و طراحان و مجلّدان زمرۀ بنی‌آدم. و خاتمه‌ای در بعض تمثیلات و تشبیهات و اشارات و التما دعا در حق مؤلف وضع شد و ترتیب یافت».