مراحل تربیت

مراحل تربیت

نویسنده: موریس دبس 
مترجم : علیمحمد کاردان
ناشر: دانشگاه تهران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 210
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1351 - دوره چاپ: 4

کیفیت : درحد نو ~ نو

مروری بر کتاب 

رشد کودکان از روزى که به دنيا مى‌آيند تا موقعى که به درجهٔ کمال مى‌رسند از مراحل متوالى و به‌هم پيوسته‌اى عبور مى‌کند که مى‌توان آنها را فصول مشخص يک تاريخ دانست. اين رشد گرچه ظاهراً ترقى دائم و يکنواختى است ولى در واقع کند و تند مى‌شود و گاه دوره‌هائى پرجوش و خروش و زمانى آرامتر دارد. اين تغييرات، به ظاهر دائم و پيوسته است، اما در واقع، موجودى است که مى‌بالد و مراحل معينى را طى مى‌کند. هر يک از مراحل، ساختمان روانى خاصى دارد که مى‌توان آن را در رفتارى که مخصوص اين مراحل است مشاهده کرد. پرورش حتى‌الامکان بايد بر طبق مراحل روانى رشد صورت گيرد و تنها در اين‌صورت است که مى‌تواند همهٔ استعدادهاى شاگرد را به ظهور رساند.

«غالبا»رام کردن یا ایجاد عادت ماشینی را بارتربیت مغایر می دانند، اما این بحث کهنه و قدیمی و مصنوعی است، خاصه وقتی سن طفل را فراموش کنیم، زیرا تا موقعی که نمی توان دلیل وجود قواعد یا عاداتی را که به کودک تحمیل می شود، باو فهماند ایجاد عادات تا حدودی لازم و اجتناب ناپذیر است. اما هر قدر کودک بزرگتر می شود، سهم ایجاد عادت به نفع شیوه های دیگر تربیت کاهش می یابد وانگهی از همان مرحله اول این رام کردن شبیه به رام کردن حیوان نیست.

این کار چون درباره موجودی باهوش و حساس انجام می گیرد بیشتر صورت نظم بخشیدنی را دارد که اساسش احساس همدردی به معنی روان شناسی کلمه است... من اقرار می کنم که با عقیده کسانی که از عواقب عادات بیم دارند تا جایی که آنها را در راه حیات اخلاقی مانع می بینند موافق نیستم. این وظیفه ماست که در آینده نیروی جدیدی در برابر عادت قرار دهیم تا طفل بتواند آها را تحت سلطه خود درآورد و رفتار را بنابر ضوابط دیگر منظم کند و به اخلاق اختیاری واصل گردد. البته نخستین چین خوردگی ها آثار عمیقی در ذهن می گذارد. لکن اگر این عادت خوب باشد معلوم نیست چرا باید از خطر آنها ترسید و اعلام خطر کرد؟و اینکه می گویند هرگاه ما اراده کنیم کودک به هیچ چیز عادت نخواهد کرد، اشتباه بزرگی است، زیرا تشکیل عادت جریانی است که در هر نوع رفتار انسانی اثری از آن دیده می شود...

باید متوجه بود که اخلاق مبتنی بر عادت ولو اینکه بر اثر محبّت تلطیف شده باشد، صورت بسیار ابتدائی از اخلاق اجتماعی است. این اخلاق را اخلاق پیروی از دیگران و اخلاق غیر اختیاری و خلاصه رفتار ما قبل اخلاق می توان نامید، با این همه ظاهرا تنها اخلاق ممکن و بنابراین تنها اخلاق مطلوب در این دوره است و با وجود تمام نقایص نباید آن را مورد سرزنش قرار دارد زیرا بر اثر آن طفل می تواند با ظرافت و ادب در برابر فضیلت نخستین سر فرود آورد.

علاوه بر این اگر از نزدیک بامور بنگریم، خواهیم دید که در کنار این اخلاق ساخته از عادت در همین دوره، علائمی چند از حیات اخلاقی دیگری که در نردبان تحول در پله بالاتر قرار گرفته و مثلا متوجه امور ذوقی و زیبایی است وجود دارد و این علائم نشانه ای است که ما را به آینده امیدوار می سازد.

فهرست

1- تربیت تکوینی
2- تربیت در دوره کودکی اول
3- تربیت در دوره کودکی دوم
4- تربیت در دوره کودکی سوم
5- تربیت در دوره بلوغ
6- تربیت در دوره جوانی