قحط خورشید ؛ گزینه غزلیات و رباعیات مولانا جلال الدین بلخی رومی

قحط خورشید

به کوشش: مجید روشنگر
ترجمه انگلیسی: رینولد آلن نیکلسون , زارا هوشمند
ناشر: مروارید
زبان کتاب: فارسی - انگلیسی
تعداد صفحه: 291
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1384 - دوره چاپ: 2

مروری بر کتاب

گزینه غزلیات و رباعیات مولانا جلال الدین بلخی رومی

متن دو زبانه در قلمرو ادبیات تطبیقی

نيكلسون طرح كاملى را پيرامون تصحيح و تفسير مثنوى مولوى آغاز كرد و به اتمام رساند كه به‌تنهايى براى عمر يك پژوهشگر برجسته و متبحر كافى مى‌نمايد. او براى اين كار سترگ از زبان‌هاى انگليسى، عربى، فارسى و تركى كه به‌خوبى بر آنها تسلط‍‎ يافته بود بهره مى‌جست. ويرايش، ترجمه و تفسير 26 هزار بيت از كتاب بزرگى مانند مثنوى، عمرى 18 ساله از نيكلسون گرفت، ولى زحمات او به بار نشست و كار او مورد تقدير و استفاده ميليون‌ها انسان در سراسر جهان قرار گرفت.

مثنوى تصحيح او از ديدگاه باريك‎انديشان و پژوهشگران برجسته، همواره مورد بررسى قرار گرفته است و نه‌تنها بر آن ايرادى نگرفته‌اند، بلكه همواره آن را مورد تحسين و توجه قرار داده‌اند. اگرچه محور اصلى پژوهش و فعاليت‎هاى تحقيقاتى نيكلسون، متمركز بر آثار مولانا و به‌ويژه مثنوى بود، اما آثار ديگر بزرگان ادبيات فارسى نيز از نظر او پنهان نمانده بودند. شواهد اين مدعا را مى‎توان در ليست آثار اين استاد مشاهده كرد؛ براى مثال مى‎توان از كتاب «شعر و نثر شرقى» كه در سال 1922م منتشر شد، ياد كرد كه مشتمل بر ترجمه اشعار ابوسعيد ابوالخير، انورى، عطار، باباطاهر، فردوسى، سعدى، عنصرى، حافظ‍‎، دقيقى و رودكى است.

نيكلسون از نخستين شرق‎شناسانى است كه آثار عطار و به‌خصوص مولانا را به‌صورتى عميق به جهان غرب شناساند. همچنين او براى نخستين بار در مجله انجمن سلطنتى آسيايى دست به معرفى كتاب «فيه مافيه» زد تا از اين راه آن كتاب ارزشمند را به پژوهشگران غربى معرفى كند. رينولد كه خود به ترجمه بخش‌هايى از آن همت گماشته بود، ترجمه كامل آن را به شاگرد خود آربرى توصيه كرد.

اول به هزار لطف بنواخت مرا
آخر به هزار غصه بگداخت مرا
چون مهره مهر خویش می تاخت مرا
چون من همه او شدم برانداخت مرا
ای اشک روان بگو دل افزای مرا
آن باغ و بهار و آن تماشای مرا
چون یادکنی شبی تو شبهای مرا
اندیشه مکن بی ادبی های مرا