فرهنگ واژه های اوستا ، چهار جلدی

فرهنگ واژه های اوستا

نویسنده: فریدون جنیدی , احسان بهرامی
ناشر: بلخ
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1960
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1369 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

در « دینکرت » یکی از نامه ها که به دبیره پهلوی برجای مانده است و گزیده ای از اوستای باستان است .پرسش های فراوان است که پرسنده از دانا می پرسد و یکی از آن نوشته ها چنین است که : 
چرا دین ( اوستا ، نمازهای دینی ) را به آوازی ناآشنا و نهفته اوستا نام گوئیم ! و این سخن نشان می دهد که در همان هنگام نیز زبان اوستائی برای گویندگان پهلوی ، زبانی نهفته و دور بوده است ، چنانکه ایرانیان آن را به درستی در نمی یافته اند ، و انبوه نامه ها که به زبان پهلوی بر اوستا نگاشته می شد.

همه از برای گزارش واژه های دور از زبان و سخنان دور از اندیشه مردمان بود ... 
فرهنگ ما به پایان رسید ، اما بی این فهرست بهره روی از آن تنها برای اوستادانان بود ونگارنده همواره با خویش می اندیشید که اگر روزی فرهنگی از واژه های اوستایی پدید آید می باید که نوآموزان اوستا را نیز به اندازه خودشان بهره رساند و کارآموزش اوستا را نیز برآید . 
پس برای رسیدن به چنین آرزو می باید که فهرستی نیز برای فرهنگ پدیدار آید که هر ایرانی که بخواهد بداند ، در برابر فلان واژه فارسی دری ، در اوستا چه واژه ای داریم ، بی درنگ بتواند بدان دست پیدا کند....

هيچ كار بزرگ از نادرستي و لغزش بركنار نيست و من خود به خوبي مي‎دانم كه اگر يكبار ديگر اين فرهنگ را بازنگرم،‌ ده‎ها لغزش چاپي و ويرايشي و شايد لغزش در گفتار يا هر لغزش ديگر در آن بيابم.بنابراين از استادان خردمند و خوانندگان فرزانه كه به چنين لغزش‎ها برمي‎خورند، خواهش دارم كه آن نادرستي را از فرهنگ بپيرايند و بر من نيز ببخشايند كه كاري را كه انجام آن در خور چند گروه دانشي و فني بوده است و تاكنون در ايران مانند نداشته است، به تنهايي انجام داده‎ام و ياور من يكي دو دوست وفادار بوده‎اند كه هركدام گاهگاه دست مرا گرفته‎اند.

پس اين فرهنگ با نگرش ايرانيان مي‎بايد كه پيراسته‎تر و آراسته‎تر گردد و در آينده به گونه‎اي بهتر از اين به دست ايرانيان رسد.چراغ راه من در اين كار بزرگ اين انديشه بوده است كه ما ايرانيان را نمي‎شايد كه پشت سر اروپاييان گام برداريم و بهتر همان است كه گام نخست را بر پايه‎اي گذاريم كه بر دست يك ايراني ديگر بنياد شده، دستوري از خانواده دستوران كه اوستا را از پدران و نياكان خويش آموخته و چشم بر دست ديگران ندوخته است،… و اين كار به ياوري خداوند پيروزگر به انجام رسيد… و آينده هنوز از آن ما است و رهروان اين راه درازآهنگ خود دانند كه گام‎ها را يكايك چگونه بردارند و كمي‎ها و كاستي‎ها را چگونه بپيرايند و اين اندازه گفتار را براي آگاهي دوستان از يورش‎ها و نقدهاي پيروان اروپاييان به اين فرهنگ بسنده مي‎دانم!

ما تا نود و پنج درسد كار را به انجام رسانيديم، ياران پنج درسد ديگر را به فرجام رسانند!به ياري يزدان كار را آغاز كرديم، اما يك چنين فرهنگ با چنين ويژگي‎هاي فني در هنگامي كه بهاي كاغذ يكباره به بالا رفت، بي پشتيباني سرمايه بي دريغ به چاپ نمي‎رسيد.
به خواست خداوند در آن هنگام هرمزد سروشيان فرزانه آزاده‎اي را كه مي‎خواست به نامگانه مادر خويش دست به كارهاي فرهنگي زند و بنيادي براي چاپ نوشته‎هايي پيرامون فرهنگ ايران فراهم آورد، با بنياد نيشابور آشنا ساخت و نمونه كارهاي فرهنگي را كه در اين بنياد به چاپ مي‎رسيد، در راستاي انديشه خويش يافت. اما دريغا كه در همان روزگار فرزند جوان فرهيخته انديشمندش كه نشانه‎هاي يك نبوغ بزرگ را با استواري زير گام مي‎نهاد و مي‎رفت كه يكي از بزرگترين چهره‎هاي دانش جهاني شود، در دياري ديگر از جهان برفت و سايه‎اي از اندوه بر چهره پدر و مادر و آشنايان خويش افكند….

هرمزد سروشيان بسيار زود به خود آمد و آن بنياد را كه مي‎خواست به نام مادر بنيان نهد، به نام فرزند بنا نهاد و با بزرگواري همه هزينه‎هاي چاپ اين فرهنگ را پذيرا گشت، اما كارهاي ايشان چنان بود كه بيشتر زمان‎ها در كشوري ديگر به سر مي‎برد و نگرشي ويژه و فرهنگي و سرمايه‎اي بي دريغ را بايسته مي‎كرد كه هر دم به ياري ما بشتابد.

پس از چند سال دوست فرزانه دانشمند علي آيت‎اللهي موسوي كه از خاندان دانش و فرهنگ كرمان‎اند، به نمايندگي ايشان به ياري ما شتافتند و چنان با ‎آغوش باز همه كارها را پذيرا گشتند و هر زمان كه بايسته بود، بي درنگ دست ما را گرفتند، كه كار چاپ و فرهنگ از ليتوگرافي تا پايان صحافي در زماني كمتر از چهار ماه به انجام رسيد و آنان كه به كار چاپ، با دستگاه‎هاي موجود در ايران آشنايي دارند، خود دانند كه اين نيز يكي از شگفتي‎هاي كار ما است.

آفرين ياد
اينك كه كار چاپ به پايان مي‎رسد، با دلي سرشار از مهر و زبان پر از آفرين به همه ياران كه به گونه‎اي در كار اين دفتر يار ما بوده‎اند، ستايش و آفرين درود مي‎فرستيم، به:
شادروان دستور كانگاي بزرگ نويسنده فرهنگ كانگا كه با دريافت يك فرمان تاريخي بزرگ از روان نياكان، دست به كار فرهنگ اوستاي خويش زد.
استاد پورداود كه نويسنده اين دفتر را در خانه خويش پذيرا شد و اوستا را به او آموخت.
احسان بهرامي گزارنده فرهنگ كه با شور و التهاب كار فرهنگ را بيست و چهار سال دنبال كرد.
دكتر بهرامشاه غريب شاهي كه در ويرايش كار انگليسي اين فرهنگ ما را راهنمايي كرد.
ا. گرمانيك پژوهشگر تيزنگر ارمن كه از ياوريش ياد كردم.
همه حروفچينان اين فرهنگ كه در درازناي چند سال هر يك به گونه‎اي ياور ما بوده‎اند. خسرو هاديان و منيژه فرهنگي براي شكيبايي فراوان در كار صفحه‎آرايي فرهنگ مسلم حدادي مدير و كاركنان ليتوگرافي فيلم گرافيك براي سرپرستي كار ليتوگرافي و دل دادن و به سامان رساندن آن، به گونه‎اي كه از كار ايشان به نام همكاري فرهنگي مي‎توان ياد كرد. عباس موقتيان مدير و كاركنان چاپ 2000 كه انبوه فرم‎هاي فرهنگ را به سامان رساندند.

اصغر آزادي نجيب براي فراهم آوردن كاغذ ضرب و گالينگور جلد، چنانكه گويي همه اين كارها را براي خود انجام مي‎دهد.
اصغر عبداللهي مدير و كاركنان صحافي آذين كه بهره كوشش هفت ساله ما را در جامه‎اي زيبا آراستند.
دوست گرامي علي اكبر خرمشاهي كه بخشي بزرگ از كار اين فرهنگ، زير چراغي فراهم آمد كه ايشان روشن كرده بودند و سرانجام دوست فرزانه محسن رئوفي كه در همه كارها از ليتوگرافي تا صحافي با نگرش و دل‎بندي ويژه يار و ياور بنياده بوده‎اند.
دوست فرزانه ارجمند علي آيت‎اللهي موسوي كه بي ياري ايشان بدين زودي‎ها كار فرهنگ به پايان نمي‎رسيد.
فرزانگان هرمزد سروشيان و مريخ مزدايي پدر و مادر داغديده آن جوان ناكام كه به جاي اشك و آه فرهنگ و دانش پيشكش ايرانيان كرده‎اند.
خدايشان يار باد و بهره كار نيكشان به جهانيان رساد.با درود و آفرين ويژه به روان و فروهر آن جوان ناكام سرن سروشيان كه رفتنش نيز براي بازماندگان نشانه‎هاي نيك برجاي مي‎گذارد.

فريدون جنيدي