فرهنگ نامهای شاهنامه ؛ دو جلدی

فرهنگ نام های شاهنامه

نویسنده: منصور رستگار فسایی
ناشر: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1280
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1379 - دوره چاپ: 2

کمیاب - کیفیت :  نو ؛ لبه عطف کتاب دوم زدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

بیش از سی سال است که شیفته وار دلبسته شاهنامه فردوسی هستم و اندیشه های بلند و مضامین زیبا و شایسته ای که از الفاظ سخت این کتاب عظیم می تراود هر روز بیش از روز پیش مرا مجذوب و مفتون خویش می سازد و در نتیجه روز و شبی نیست که این شاهکار بی همتای شعر فارسی را در برابر چشم نداشته باشم و از آن چیزی نیاموزم و یا محور خواندنها و نوشته هایم نباشد.

این کتاب فرهنگ تحقیقی نامهای خاص شاهنامه است و محور تمام نام های به کار رفته در آن شاهنامه است. در این کتاب داستان هر نام، براساس شاهنامه چاپ مسکو، مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین در کنار شاهنامه چاپ مسکو از کتاب های دیگری مانند فرهنگ وولف، ترجمه شاهنامه عربی بنداری و برخی دیگر از آثار تاریخی و ادبی فارسی و عربی استفاده شده است.

در کتاب فرهنگ نامهای شاهنامه  هر نام به با آوانگاری آن به همراه بیتی از شاهنامه که شناسنده آن است همراه شده است. در این کتاب القاب مورد استفاده برای قهرمانان و پهلوانان شاهنامه مانند تهمتن برای رستم به شکلی مستقل مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین این کتاب به تفاوت تلفظ نامها در منابع مختلف تاریخی و ادبی نگاهی ویژه داشته است و کوشیده است به شکلی تطبیقی تغییرات آن نام را تا رسیدن به تلفظ رایج آن نشان دهد.

معنی برخی از نامهای تاریخی و اساطیری براساس منابع معتبر در این کتاب آمده است و همچنین داستان بسیاری از شخصیت های اساطیری که ممکن است نام آنها در شاهنامه نیامده باشد و یا در داستانی از شاهنامه بدون نام بردن از آنها داستانی پیش رفته باشد بازگو شده است.

این کتاب راهنمای مناسبی برای نامهای شاهنامه است که به آوانگاری، معنا، کاربرد هر نام، موارد مشابه نام , داستان های هر نام به همراه دیگر موارد پرداخته است.

این کتاب شناسنامۀ زندگی پرتلاطم و سرشار از گیر و دار ملت سلحشور ایران است که هرگز نام را به ننگ نفروخته است و پیوسته جان را به پای نام نیک خویش باخته است و فردوسی، استاد بزرگ ادب پارسی و پیر پارسای این سرزمین ایزدی، با بیان جادویی و افسون ساز خود، این روحیات و توانمندی های ملی مردم ما را چنان زنده و پویا و گویا به تماشا گذاشته است که انسان خود را شاهد زندۀ همۀ وقایع می یابد و ...

در این فرهنگ تمامی واژه‌ها و نام های شاهنامه بر پایه سرشت و نهاد زبان فارسی به ترتیب الفبا گردآمده است. برای هر اسم معنی و کارکرد آن در شاهنامه به همراه ابیات مرتبط آن تشریح گردیده است.

پولاد = از سرداران ایران در روزگار کیقباد
پیروز = از فرزندان کاوه ی آهنگر
تاجبخش = رستم
تاجور = ایرج
تهمورس = پسر هوشنگ ، سومین پادشاه نخستین سلسله ی جهان
تهمینه = دختر شاه سمنگان و مادر سهراب پسر رستم
جاماسپ = وزیر و حکیم و رایزن گشتاسپ و داماد زرتشت
جانفروز = از سرداران بهرام چوبینه در جنگ او با خسرو پرویز
جریره = همسر سیاوش و مادر فرود
و...