سفرنامه تاورنیه

سفرنامه تاورنیه

نویسنده: ژان باتیست تاورنیه
مترجم: حمید ارباب شیرانی
ناشر: نیلوفر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 398
اندازه کتاب: وزیری گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 2 

مروری بر کتاب 

مصور

ژان باتیست تـاوِرنیه (۱۰۱۴-۱۱۰۰ق/۱۶۰۵- ۱۶۸۹م)، جهانگرد و بازرگان معروف فرانسوی است که در عصر صفوی بارها به ایران و مشرق زمین سفر کرد. سفرنامه او در شرح وقایع دوره صفویه و وقایع دربار صفوی دارای اهمیت بسیار است. سفرنامه تاورنیه نخست در ۱۳۳۱ هجری قمری (۱۲۸۹هجری شمسی) باترجمه ابوتراب نوری (نظم الدوله) به‌فارسی منتشر شد. کتاب اغلاط ترجمه و سقطات متعدد و خطاهای چاپی فراوان داشت. چاپ دوم این کتاب، به‌همت کتابفروشی تأیید اصفهان و ویرایش حمید ارباب شیرانی، در سال ۱۳۳۶ شمسی انتشار یافت .

"سفرنامه ی تاورنیه" کتابی است از بازرگان و جهانگرد معروف فرانسوی، "ژان باپتیست تاورنیه" که در آن شرح سفرهایش به ایران بین سال های 1632 و 1668 را گردآوری نموده است. او در این سفرنامه، به موضوعات بسیار جالبی پیرامون ایران اشاره کرده که اطلاعات قابل توجهی را از آن برهه ی تاریخی در اختیار خوانندگان می گذارد.

"ژان باپتیست تاورنیه" ابتدا وسعت ایران و تقسیم بندی ایالات آن را مدنظر قرار داده و سپس به مواردی همچون گل و گیاه و میوه ها، مروارید و فیروزه و حیوانات مختلف در ایران پرداخته است. وی شیوه ی معماری در ایران را نیز زیر ذره بین برده و به وصف اصفهان که در آن دوره پایتخت ممالک پادشاه ایران بود می پردازد.

در این کتاب مطالبی پیرامون مذهب ایرانیان و مراسم مختلف عزاداری و جشن نیز آمده است و به زرتشتیان، اصل و نسب، کتاب ها و آداب و رسوم مختلفشان هم اشاره شده است. علاوه بر اسلام و زرتشت، "تاورنیه" مذهب ارمنیان و آداب و اصول ایشان را نیز هم مورد بررسی قرار داده و در بخشی از سفرنامه به چگونگی پذیرفته شدن خودش در دربار ایران و هدایا و افتخاراتی که شاه ایران به وی عرضه کرد، سخن گفته است.

او در ادامه به وقایع خاصی که در روزگار سلطنت شاه عباس در ایران اتفاق افتاد و ویژگی های سلطنت شاه سلیمان نیز اشاره می کند و پس از شرح شیوه ی حکومت در ایران، به آداب و رسوم ایرانیان، بیماری های معمول و روش درمان آن ها، مهمانی ها و خوراک های معمول، ازدواج، مرگ، راه هایی که شهرهای مختلف ایران را به هم متصل می کرد و سکه های ایران می پردازد.

در مجموع، نظر تاورنیه درباره ایرانیان بسیار مثبت است و معتقد است که ایرانیان از همه ملل آسیا باهوش‌ترین و ازفرنگی‌ها در عقل و کفایت هیچ عقب نمی‌مانند.در مورد امنیت در ایران می‌گوید برخلاف عثمانی که در همه جاکاروآنها در معرض تجاوز حاکمان و دزدان قرار دارند در ایران می‌توان بدون ترس سراسر کشور را پیمود و اگر مال کسی‌را بدزدند حاکم موظف است که معادل آن مال را به او پس بدهد. به نظر تاورنیه مهمان نوازی ایرانیان درخور ستایش‌است. 

ایرانیان دوستدار نظم و انصاف اند و ذوق بسیار برای آموختن دارند. او معتقد است که ایران در آسیا به منزله‌فرانسه در اروپاست . او نخستین بار در زمان سلطنت «شاه صفی»، نوه «شاه عباس اول» به ایران آمد. «تاورنیه» در بیان آنچه دیده و نوشته، دقت کافی داشته است. او مسائل مختلف مربوط به راه ها، روستاها و شهرهای متعدد را به خوبی و درستی توضیح می دهد؛ همچنین اطلاعاتی درباره اشخاص سرشناس آن دوره (پادشاه، صدراعظم و ...) در اختیار خواننده می گذارد.