کتاب حاضر از سه رساله مستقل ، اما نه چندان بی ارتباط به هم ، فراهم آمده است و در ‏طول یک سال، میان ١۳۵۹ و ١۳۶۰ ‏‎نوشته شده است. کتاب یک سفر ‏فکری است به دیروز نه چندان دور ایران و فردایی که امید است چندان دور نباشد. ‏بررسی گذشته است برای آنکه نیمه واقعیتها و دروغها و کلیشه ها معنی واقعی آن ‏را نپوشاند و بی میلی به رویارویی با واقعیات به تکرار اشتباهات نینجامد. اندیشه‌هایی ‏درباره حال و بیشتر، آینده است برای آنکه نخستین وظیفه ما اکنون هرچه بیشتر ‏اندیشیدن است.‏

‏رساله اول به اشتباهات و کوتاهی های استراتژی توسعه و پیکار نوسازی ایران در ‏بیست و پنج سال آخر دوران پهلوی می پردازد، با نگرشی به دهه های پیش از آن.

رساله دوم که بخش بزرگتر کتاب را فرا می گیرد «چرا» و «چگونۀ» انقلاب ‏اسلامی را پیش چشم دارد. زمینه‌های تاریخی و فرهنگی انقلاب ، تنشهای میان ‏ناسیونالیسم ایرانی و اسلام ، نظریه حکومت شیعه و قدرت حکومتی و واپسماندگی ‏و فراگرد نوسازی بخش اول رساله را می پوشاند که شامل طرح یک پژوهش تاریخ ‏فرهنگی نیز هست. در بخش دوم رساله، «چگونۀ» انقلاب با دیدی تحلیلی و نه ‏وقایع نگارانه و با بینشی از درون رویدادها و تقریباً یکسره از دید ایرانی بررسی ‏می شود و برخلاف پاره‌ای نظریات به انقلاب به عنوان یک بسته سفارشی پستی که ‏از خارج فرستادند نگریسته نشده است. اینکه چگونه رژیم ایران مایه‌های ویرانیش ‏را فراهم آورد شرح داده شده است، هرچند سهم بیگانگان نیز از نظر دور نمانده ‏است.‏

‏سومین رساله یک نقادی تحلیلی و ارزیابی دوباره تاریخ هفتاد و پنج سال اخیر ایران ‏است که بخش بزرگتر خودآگاهی سیاسی ایرانیان نسل کنونی را تشکیل می دهد. ‏کوشش شده است دور از پیشداوری و برکنار از غرضهای سیاسی و یکسونگری، ‏سهم شایسته دوره‌های تاریخی ایران در آن هفتاد و پنج سال شناخته شود – نه بیش و ‏نه کم – و این شناسایی، زمینه‌ای برای یک آشتی با تاریخ گردد تا از آنجا به یک آشتی ‏معنی ‌دار ملی و نه تنها شعار آن، برسیم.‏