درس حافظ ؛ نقد و شرح غزل های حافظ ؛ دو جلدی

درس حافظ 

نویسنده: خواجه حافظ شیرازی
به کوشش: محمد استعلامی
ناشر: سخن
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1336
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1382 - دوره چاپ: 1

کیفیت : نو ؛ لبه جلد سائیدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

نقد و شرح غزل های حافظ 

همان طور که از عنوان کتاب بر می آید، دکتر استعلامی در این کتاب شیوه های تدریس حافظ در کلاس درس را بیان داشته اند. از نقاط قوت این کتاب، این است که همه ی غزل ها را شرح داده است. او به جز چند غزل که بر اساس چاپ خانلری است، همه را بر اساس نسخه ی قزوینی آورده است. البته، اگر غزلی دشوار نبوده است، ایشان خودشان به سادگی آن اشاره کرده اند، اما باز هم آن را شرح نموده اند.

شرح هر غزل دارای دو بخش است: ابتدا یک مقدمه در باره ی آورده اند؛ در ادامه به ترتیب هر بیت را شرح گفته اند. آن چه در این کتاب بسیار زیاد به چشم می خورد، ارجاع به صفحه ی ۵۲ و ۵۳ و مطلب استقلال ابیات است. دکتر استعلامی سعی کرده اند تا سخن اصلی هر غزل را بیان نمایند. گاهی هم شرح نزول غزلیات را گفته اند.

در شرح کلام حافظ،علاوه بر معانی واژه‌ها و تعبیرها،شکافتن ساختار دستوری کلام،اشاره به آیات و احادیث و اخبار،سابقه مضمون‌های سخن حافظ در آثار گذشتگان،بیان حال و هوای هر غزل که فهم معنی آن را آسان می‌کند،و از همه اینها مهم‌تر،توجه دائم به زیربنای فکری و شخصیتی که حافظ را در برابر جامعه همزمان او نشان می‌دهد،همه اینها،در شرح و تفهیم کلام او ضرورتی اجتناب‌ناپذیر دارد.ا

اما،این مطالب را اگر با زبان اهل تخصص و به صورت یک درس سنگین دانشگاهی بیان کنیم،پاسخی است مناسب برای آن دانش‌پژوهی،که خود می‌خواهد پژوهشگر یا استاد درس حافظ باشد، و “حافظ برای همه” نخواهد بود. در این کتاب روی سخن با کسانی است که اهل تخصص نیستند،که اکثریت دوستاران حافظ‌اند،و برای پرسش‌های خود نیاز به پاسخ‌های درست،ساده و هم‌کس فهم دارند.این پاسخ‌های درست،برای کسانی که می‌خواهند مدرس دیوان حافظ باشند نیز سودمند خواهد بود،و در موارد بسیاری آنها را نیز یاری خواهد کرد که در پاسخ‌گویی به شاگردان خود کمتر گرفتار زبان تخصص بمانند.