داستانهای محبوب القلوب

داستان های محبوب القلوب

نویسنده: برخوردار ترکمان فراهی
تلخیص و تحریر : علیرضا ذکاوتی قراگزلو
ناشر: مرکز نشر دانشگاهی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 437
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1373 - دوره چاپ: 1 

کمیاب  - کیفیت : نو ؛ لبه جلد سائیدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب 

میرزا برخوردار بن محمود ترکمان فراهی، نویسنده، شاعر و منشی دوره صفوی. تاریخ تولد و مرگ او روشن نیست، تنها اطلاعات بدست آمده از او برگرفته از دیباچه کتاب محبوب القلوب است که درآن شرح حال خود را به دست داده‌است.

او در فراه زاده شد و در همانجا به فراگیری ادب و دانش پرداخت و در جوانی به نویسندگی و شاعری روی آورد. سپس به مرو شاهجان رفت و دو سال نزد اصلان خان، حاکم آنجا، به سر برد. چندی بعد به اصفهان رفت و منشی حسن قلی خان قورچی باشی شاملو شد. در اصفهان به محافل ادبی راه یافت و به تدوین مجموعه داستانهای «رعنا و زیبا» پرداخت . بعدها با تشویق اهل ادب، داستانهای جدیدی به این مجموعه افزود و آنها را تقسیم بندی محتوایی کرد و محفل آرا نامید

این کتاب شامل هفت بخش به این ترتیب است:
در طریق سعادت انسان
در آداب معاشرت و سخن گفتن
در نیکوکاری
در بیان تسلیم و رضا
در بیان آداب مصاحبت و رفتار با خلق
در بیان قناعت و سخاوت و همت
بیان آفت حسد

حکایت رعنا و زیبا و بیان مکر زبان و مردان. در هر باب به مناسبت حکایت‌ها و افسانه‌های کوتاه و بلند ذکر کرده و گاه به شیوه «کلیله و دمنه» و «هزارویک‌شب» حکایت در حکایت آورده است. نویسنده در این کتاب حکایت‌های «محبوب القلوب» را بیان کرده و افزون بر بیان، آنها را تلخیص نیز کرده است. در این کتاب پاره‌ای کاربردهای خاص وجود دارد و همچنین بعضی واژه‌ها و تعبیرات نسبتا دشوار که بعد از تلخیص و تهذیب نیز باقی‌مانده که در فرهنگ آخر کتاب توضیح داده شده است.

نویسنده از یک سو داستان هایی را روایت کرده و از سوی دیگر، دست به واقعه‌نگاری‌هایی زده که متأثر از روزگار خودش است. جنگ‌های دوره صفویان در داستان‌های او بازتاب دارد، همچنین حالات تاجران و کاروان‌ها و بازار و کسبه و الواط و تهی‌دستان و آوارگان را به دقت تصویر کرده است و وضعیت دیوانی و حاکمان را هم تا آنجا که توانسته، ترسیم کرده است و خواننده با خواندن داستان‌های او فضایی از دوران صفوی را در ذهنش مجسم می‌بیند؛ از آدم‌ها و مزارع گرفته تا وضعیت خانه‌ها، حکومت، کسب‌وکار و جنگ‌ها.