حبسیه در ادب فارسی ؛ از آغاز شعر فارسی تا پایان زندیه

حبسیه در ادب فارسی

نویسنده: ولی الله ظفری
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 350
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1375 - دوره چاپ: 2

کمیاب - کیفیت :  نو ؛ لبه عطف کتاب رنگ پریدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب 

از آغاز شعر فارسی تا پایان زندیه

حبسیه یا زندان سروده یا زندان نامه،شعریست که در زندان یا مربوط به زندان سروده می شود و شاعر علت اسارت و بدبختی خود را در آن با صراحت بیان می کند.درون مایه ی این حبسیه ها،شکوه از زندان،سختی و فشار غل و زنجیر،درد ناشی از شکنجه،آلودگی محیط،بدی غذا،بد رفتاری زندان بان،تنهایی و غیره است.

از اقسام شعر غنایی که مورد بحث ماست حبسیه یا زنداننامه است که بیشتر اجزایش را شکایت و حسب حال (بث الشکوی) تشکیل می دهد. این قسم در کتاب شعر بی دروغ شعر بی نقاب دکتر زرین کوب جزو مرثیه و در کتاب در گلستان خیال حافظ دکتر فرشیدورد در شمار شعر نگرانی و دلهره و شکوی و در کتاب شعر و ادب فارسی زین العابدین موتمن تحت عنوان حسب حال و شکوی قرار گرفته و دکتر محجوب هم در سخن از مسود سعد بحثی مجمل درباره حبسیه آورده است.

در گونه ای از حبسیه کسی ستوده یا مدح نمی شود و شاعر از هیچ کس طلب بخشایش نمی کند. در گونه ای دیگر که اعتذاریه یا پوزش نامه خوانده می شود- شعر،با ستایش از شاه یا کسی که به یاری او امید دارد آغاز می گردد و لحنی آرام و ترحم آمیز دارد. حبسیه در قالب های مختلفی مثل:قصیده،غزل و رباعی یا قالب نیمایی سروده شده است.

شاعران حبسیه سرای معروف عبارتند از: ناصر خسرو،مسعود سعد سلمان،خاقانی،ملک الشعرای بهار،فرخی یزدی و مهدی اخوان ثالث.