جنگ سرد در سالهای 1945 - 1962 + ریشه های جنگ جهانی دوم ؛ دو کتاب در یک مجلد

جنگ سرد در سالهای 1945 - 1962 + ریشه های جنگ جهانی دوم 

نویسنده: ابوالحسن سعادتمند ,  ای. جی. پی. تیلر
مترحم : محمدعلی طالقانی
ناشر : دانشگاه تهران - علمی و فرهنگی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 414 + 400
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1362 _ 1346 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو ؛ با گالینگور صحافی شده

مروری بر کتاب

جنگ سرد در سالهای 1345 - 1362

جنگ سرد اصطلاحی است که به دوره‌ای از تنشها، کشمکشها و رقابت‌ها در روابط ایالات متحده، شوروی و هم‌پیمانان آنها در طول دهه‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۹۰ اطلاق می‌شود. در طول این دوره رقابت میان این دو ابرقدرت در عرصه‌های گوناگون مانند اتحاد نظامی، ایدئولوژی، روانشناسی، جاسوسی، ورزش، تجهیزات نظامی، صنعت و توسعه فناوری ادامه داشت. این رقابت‌ها پیامدهایی مانند مسابقات فضایی، پرداخت هزینه‌های گزاف دفاعی، مسابقات جنگ‌افزار هسته‌ای و تعدادی جنگ‌های غیرمستقیم به دنبال داشت.

گرچه در طول جنگ سرد هرگز درگیری نظامی مستقیمی میان نیروهای ایالات متحده و شوروی به وجود نیامد اما گسترش قدرت نظامی، کشمکش‌های سیاسی و درگیری‌های مهم بین کشورهای پیرو و هم‌پیمانان این ابرقدرت‌ها از پیامدهای آن به‌شمار می‌روند. هر چند ایالات متحده و شوروی در طول جنگ جهانی دوم و در مقابل آلمان نازی متحد بودند، اما حتی پیش از پایان جنگ نیز بر سر چگونگی دوباره‌سازی جهان پس از جنگ با هم اختلاف داشتند.

پس از پایان جنگ جهانی دوم در سال، ۱۹۴۵ تنش بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی از سرگرفته شد. این تنش در سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۷ افزایش یافت. در این باره تاریخ‌نگاران دیدگاه‌های متفاوتی دارند، اما به باور همه آنها سال آغاز جنگ سرد ۱۹۴۷ بوده‌است. در مورد تاریخ پایان آن، عده‌ای آن را هم‌زمان با سقوط دیوار برلین در ۱۱ نوامبر ۱۹۸۹ و گروهی آن را هم‌زمان با تاریخ تجزیه اتحاد جماهیر شوروی در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ می‌دانند.
تاریخ‌نگارانی که به تاریخ شوروی می‌پردازند، دو رویکرد دارند: یک رویکرد به اهمیت ایدئولوژی کمونیستی و دیگری بر اهداف تاریخی روسیه به ویژه سلطه بر اروپای شرقی، دسترسی به بنادر متصل به آب‌های گرم و دفاع از مسیحیان ارتدکس و مردم اروپای شرقی و مرکزی تأکید دارد. ریشه‌های برخوردهای ایدئولوژیکی را می‌توان در به قدرت رسیدن لنین در روسیه (انقلاب روسیه در اکتبر ۱۹۱۷) مشاهده کرد.

والترلافبر بر علایق تاریخی روسیه تأکید می‌کند که به سال‌های حکومت تزارها و رقابت ایالات متحده و روسیه بازمی‌گردد. از سال ۱۹۳۳ تا ۱۹۳۹ ایالات متحده و شوروی با هم اختلاف نداشتند، اما رابطه آن‌ها دوستانه هم نبود. پس از آغاز دشمنی شوروی و آلمان در سال ۱۹۴۱، روزولت شخصاً متعهد شد که به شوروی کمک کند (کنگره هرگز به هیچ گونه اتحادی رای نداد). همکاری این دو کشور در زمان جنگ هرگز دوستانه نبود. برای نمونه استالین از اینکه پایگاه‌های شوروی سابق را در اختیار نیروهای ایالات متحده قرار دهد، خودداری می‌کرد. در فوریه ۱۹۴۵ در کنفرانس یالتا این همکاری به شدت با تنش مواجه شد، چرا که معلوم شد که استالین می‌خواهد کمونیسم را در اروپای شرقی (در گسترش آن موفق بود) و سپس شاید در فرانسه و ایتالیا گسترش دهد.

در سال ۱۹۴۵ ایگور گوزنکو که به عنوان یک کارمند رده پایین در سفارت شوروی در کانادا واقع در شهر اتاوا کار می‌کرد، با ارائه ۱۰۹ سند که نشان‌دهنده فعالیت جاسوسی شوروی در کانادا، بریتانیا و ایالات متحده بود، تقاضای پناهندگی نمود. ماجرای گوزنکو چهره شوروی را در نظر غرب تغییر داده و از دوست به دشمن تبدیل کرد. افراد زیادی این رویداد را به عنوان آغاز جنگ سرد می‌دانند.
تحلیل‌گران اقتصادی مانند ویلیام اپلمن ویلیامز بر توسعه‌طلبی اقتصادی ایالات متحده به عنوان ریشه جنگ سرد تأکید می‌کنند.
یک عامل سوم که در جنگ جهانی دوم به عنوان مسئله جدید در امور جهان مطرح شد، مسئله کنترل مؤثر انرژی هسته‌ای در سطح دنیا بود؛ در سال ۱۹۴۶ شوروی پیشنهاد ایالات متحده برای چنین کنترلی را رد کرد؛ این پیشنهاد توسط برنارد باروش وبر اساس نسخه اولیه گزارش که توسط دین آنکسون و دیوید لیلینتال نوشته شده بود، تنظیم شد؛ دلیل رد آن این بود که این گزارش اصل حاکمیت ملی را تضعیف می‌کند....

فهرست

۱۹۴۵    هم پیمانان پیروز جنگ جهانی دوم در کنفرانس‌های یالتا و پوتسدام ملاقات و برای دنیای بعد از جنگ تصمیم‌گیری کردند.
۱۹۴۶    چرچیل نخست وزیر سابق بریتانیا، در طی یک سخنرانی در شهر فولتن ایالت میزوری، با اشاره به تشکیل جمهوری‌های وابسته به شوروی در اروپا گفت که پرده آهنین بر اروپا کشیده شده است.
۱۹۴۷    هری ترومن رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا را متعهد به محدود نمودن گسترش جهانی کمونیزم کرد.
۱۹۴۸    نظامیان شوروی برلین غربی را محاصره نمودند. در طول این محاصره آمریکا و اروپای غربی، با یک پل هوایی به شهر غذا و سوخت می‌رساندند.
۱۹۴۹    پیمان آتلانیتک شمالی (ناتو) شکل می‌گیرد. اتحاد شوروی اولین بمب اتمی خود را منفجر می‌کند. حزب کمونیست در چین به قدرت می‌رسد.
۱۹۵۰    جنگ کره آغاز می‌گردد. سناتور جوزف مک کارتی نفوذ کمونیست‌ها را در وزارت امور خارجه، فاش می‌سازد.
۱۹۵۲    ایالات متحده اولین بمب هیدروژنی را آزمایش می‌کند.|-
۱۹۵۳    رهبر شوروی، ژوزف استالین می‌میرد. جنگ کره پایان می‌پذیرد. ارتش شوروی شورشها را در برلین شرقی سرکوب می‌کند.
۱۹۵۵    پیمان ورشو که اتحادیه نظامی دول کمونیستی است، به رهبری شوروی شکل می‌گیرد.
۱۹۵۶    ارتش شوروی قیام مجارها را سرکوب می‌نماید. نیکیتا خروشچف رهبر شوروی، جنایات استالین را بطور علنی فاش می‌سازد.
۱۹۶۰    هواپیمای جاسوسی یو۲ آمریکا بر فراز شوروی مورد هدف قرار می‌گیرد. جان. اف. کندی به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده انتخاب می‌شود.
۱۹۶۱    تهاجمی به پشتیبانی آمریکا در خلیج خوک‌های کوبا، با شکست مواجه می‌شود. کمونیستها دیوار برلین را ساخته و برلین شرقی را از برلین غربی جدا می‌نمایند.
۱۹۶۲    ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی قرار دادی مبنی بر منع آزمایش‌های هسته‌ای در اتمسفر به امضاء می‌رسانند. چین یک بمب اتمی را منفجر می‌سازد. «کندی» رئیس جمهور آمریکا ترور می‌شود.

ریشه های جنگ جهانی دوم

جنگ جهانی دوم (World War II)، یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین جنگ‌های تاریخ بود که از سال 1939 تا 1945 به طول انجامید. این جنگ درگیری نظامی بین اتحادیه جماهیر شوروی و اتحادیه جماهیر شوروی در یک سو و متفقین (شامل ایالات متحده، انگلیس، فرانسه و دیگر کشورها) در سوی دیگر بود. جنگ جهانی دوم به عنوان یک جنگ جهانی شناخته می‌شود چرا که در سطح جهانی و در مناطق مختلفی از جهان اتفاق افتاد.

این جنگ با حمله آلمان نازی به لهستان در سپتامبر 1939 آغاز شد و به تصاحب قسمت‌های گسترده‌ای از اروپا توسط نازی‌ها و جنگ در آسیا و اقیانوسیه توسط ژاپن منجر شد. این کتاب «ریشه های جنگ جهانی دوم» به بررسی دلایل آغاز جنگ جهانی دوم در سپتامبر 1939 و گسترش جنگ اروپایی به جنگ جهانی تا سال 1941 می پردازد. زمانی که آلمان به لهستان حمله کرد، جنگ مورد نظر هیتلر نبود. او به یک جنگ کوتاه علیه لهستان امیدوار بود. در عوض بریتانیا و فرانسه به آلمان اعلام جنگ کردند.

جنگ جهانی دوم برخلاف تصورات رایج صرفاً حاصل جاه‌طلبی‌های هیتلر نبود، بلکه از یک‌سو ریشه در افول دو امپراتوری دیرینه‌ی بریتانیا و فرانسه داشت که می‌کوشیدند به هر ترتیب ممکن جایگاه خود را در مقام دو قدرت برتر جهانی حفظ کنند و از سوی دیگر از دل زیاده‌خواهی‌های سه قدرت نوظهورِ آلمان، ایتالیا و ژاپن برآمد که چشم به برپایی امپراتوری‌هایی از آن خود داشتند.

ای. جی.پی. تیلور با نام کامل آلن جان پرسیوال تیلور (A. J. P. Taylor‎؛ زاده ۲۵ مارس ۱۹۰۶ درگذشته ۷ سپتامبر ۱۹۹۰) یک مورخ اهل بریتانیا بود. ای.جی.پی. تیلر یا آلن جان پرسیوال تیلر در ۲۵ سپتامبر ۱۹۰۶ در برک دیل، در لانکشایر، چشم به جهان گشود و در روز جمعه ۷ سپتامبر ۱۹۹۰ درگذشت.

او نویسنده سیاسی و استاد تاریخ در دانشگاه‌های منچستر و آکسفورد و از جمله معتبرترین تاریخ نگاران قرن میلادی بود. در خانواده‌ای مرفه با ریشه‌ای مستقل از کلیسا به دنیا آمد، در تمام عمر رادیکال ماند و از پیشتازان جناح چپ حزب سوسیالیست بود. تیلر پیوندی دراز مدت با منچستر، منچسترگاردین، ساندی اکسپرس و آبزرور داشت. تیلور از ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۸ استاد تاریخ دانشگاه منچستر بود. او در سال ۱۹۳۸ به کالج مگدالن-آکسفورد راه یافت و مدت ۲۵ سال به عنوان مدرس در آنجا ماندگار شد. با اینکه تیلور بیش از سی جلد کتاب نوشت، شهرتش به عنوان مورخ بیشتر به لحاظ «ریشه‌های جنگ جهانی دوم» و «عظمت و انحطاط اروپا» است.