تاریخ گیتی گشا در تاریخ خاندان زند

تاریخ گیتی گشا در تاریخ خاندان زند

نویسنده: میرزا محمد صادق نامی اصفهانی , محمدمیرزا شیرازی , عبدالکریم علیرضاالشریف
به  کوشش : عزیزالله بیات
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 117
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1363  - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

تاریخ گیتی گشا کتابی درباره تاریخ زندیه به زبان فارسی است. این کتاب مجموعه‌ای است از سه تألیف: تاریخ گیتی گشا و دو ذیل است که هر کدام نویسنده‌ای جداگانه‌ای دارد.

تاریخ گیتی گشا (بخش اول کتاب) نوشته میرزا محمد صادق موسوی اصفهانی (تخلص نامی) است. او که رویدادنگار کریم‌خان زند بود، از سوی کریم‌خان و جعفرخان، برادرزاده کریم خان، به نوشتن تاریخ سلسله زندیه مأمور شد. رویدادهای مربوط به جعفرخان و دوران پس از آن به دست شریف و محمد رضا شیرازی تکمیل شده است.

رویدادهای یا شده در کتاب شامل شورش‌های داخلی ایران در برابر کریم‌خان، پیروزی‌های او در استرآباد، آذربایجان، ارومیه و مبارزات تقی‌خان درانی است. افزون بر این گاه به روابط خاندان زند با کشورهای دیگر مانند برخورد با هلندی‌ها و همچنین عثمانی‌ها اشاره شده است. سرانجام نوسته‌های نامی با بیان رویدادهای سال‌های آخر سده ۱۲ق و بازگشت کریم‌خان به اصفهان پایان می‌گیرد.

تاریخ گیتی گشا از مهمترین و معتبرترین اسناد تاریخی زندیه است، زیرا نویسنده آن بسیاری از وقایعی را که خود شاهد آنها بوده، بدون کم و کاست، بیان کرده یا رویداد را از خاطرات و دیده‌ها و نوشته‌های میرزا محمد حسین فراهانی وزیر، گفته است. نثر این کتاب سست و متکلفانه و به شیوه مرسوم برخی تاریخ‌نویسان پس از صفویه، همراه با کنایات و استعاره‌ها و تشبیهات فراوان و جملات زاید است، به طوری که خواننده رشته کلام را از دست می‌دهد.