تاریخ دلگشای اوز

تاریخ دلگشای اوز

نویسنده: محمدهادی کرامتی
مقدمه : محمدابراهیم باستانی پاریزی
به کوشش : محمدشریف کرامتی
ناشر: توس
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 225
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1370 - دوره چاپ: 2

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب 

مصور

نویسنده سعی کرده است علاوه بر تشریح حوادث و وقایع تاریخی که در خط لارستان عموما و در منطقه "اوز" خصوصا روی داده است برشمارد و در ضمن نموداری از اوضاع جغرافیایی و اجتماعی منطقه اوز و رمدم آنجا ترسیم کند. در این کتاب نویسنده از تاریخ تاسیس اوز تا زمان حکمرانی مصباح دیوان آنچه صورت وقوع یافته و درخور اهمیت بوده بدون کم و کاست نگاشته است و آنچه بعد از مشروطیت در منطقه اوز روی داده است به مورخین آینده واگذار کرده که حقا شایسته است محققی این وظیفه را به عهده گیرد و در انجامش اقدام کند زیرا تحولات دوره مشروطیت فصل جدیدی در اوضاع اجتماعی اوز باز نموده و آن رسم کهن دفعتا منسوخ گشته و مردم به پیروی از توسعه علم و دانش در بالا بردن سطح فرهنگ عمومی کوشیده و تا آنجا پیشرفت کرده اند که اوز در منطقه لارستان به عنوان یک واحد فرهنگی تکامل یافته شناخته می شود....

...دلم می خواست مقدمه ای بر تاریخ دلگشای اوز بنویسم ،در جزء نوشته های گذشته،سالها پیش،متوجه شدم که یک وقتی در باب اهمیت تواریخ محلی یک سخنرانی داشته ام در رادیو لندن که خصوصاً به جنبه های اجتماعی تاریخ ایران پرداخته و توضیح دادم که اگر بنا باشد یک روزی تاریخ اجتماعی ایران گم شود،تواریخ محلی،هرچند نارسائیهائی دارند، از بهترین منابع این کار محسوب می شوند، و مثل زده بودم به «تاریخ دلگشای اوز» که مسائلی را مطرح میکند که در هیچکدام از تواریخ عمومی بدان اشاره نشده است .

خاندان کرامتی از خاندان های مشهور و خیر ولایت اوز است که در لار و شیراز و سایر شهرها آثار خیر فراوانی از خود از خود بیادگار گذاشته و مدارس و مساجد بسیار ساخته و خصوصاً آب انبارهای متعدد توسط آنها پی ریزی و ساخته شده که در واقع جزء احتیاجات اولیه مردم آن ولایت بوده است، و امروز که مساله لوله کشی یکی از مشکلات شهرک ها و روستاهاهی کم جمعیت نواحی جنوب «خصوصاً لارستان است».

به گمان من باید یک مطالعه همه جانبه در جهت ساختمان آب انبار بر اساس اصول بهداشتی امروز به عمل آید، زیرا به هر حال آب باران یکی از منابع مهم شرب در این نواحی است و باران سیل آسا که گاهی در آنجا میبارد،عموماً به هدر میرود،البته استفاده از آب انبار به صورت قدیمی دیگر ممکن نیست و از نظر بهداشتی و اصول تغذیه ، و همچنین از نظر مخارج ،امری بی دلیل به نظر می رسد، ولی به هر حال منبع اصلی که آب باران باشد هست و باید طبق اصول و موازین امروزی این قطرات طلائی را که به زمین می رسند قبل از آلوده شدن صید کرد و به منبع مطمئن رساند و مردم تشنه را سیراب کرد. از اینجاست که میگویم، حوض ها و آب انبارهای قدیمی، شاید بتواند راهگشا برای چنین مطالعه ای و انجام امر خطیری باشد .

به هر حال ، من فکر می کنم بهترین مقدمه من بر این کتاب تاریخ دلگشای اوز همان باشد که همان نوشته و سخرانی رادیو لندن را عیناً و کاملاً در کتاب نقل کنند، و از اینطریق بر اهمیت کتاب های تاریخی محلی، از جمله تاریخ دلگشای اوز پی ببرند.

خوشبختانه موسسه محترم نوید، که از انتشاراتی های معتبر شیراز است به تجدید چاپ کتاب همت گماشته و زیر نظر«آقای محمدشریف کرامتی» از احقاد مؤلف، به صورت آبرومند به چاپ می رسد و این خود موجب خوشوقتی این نگارنده نیز هست که یک تاریخ محلی را بر اساس ضوابط صحیح ، چاپ شده خواهد دید . 

کتاب تاریخ دلگشای اوز همانگونه محمد رسول در مقدمه آن یاد آور میشود در اصل گوشه ای از تاریخ و جفرافیای اوز می باشد .کتاب هر چند از نظر تکنیک نگارش و اصول تاریخ نویسی ضعیف می نماید اما گوشه مهمی از تاریخ اوز رابرای آیندگان بازگو کرده است.
در کتاب گذشته از اوضاع جغرافیایی اوز-وضیعت آب و هوای آن - تعداد جمعیت آن زمان و ذکر اخلاقیات به مشکلات آن زمان شهر اوز درگیریهای آن و حکومت و کلانتران اوزی نیز می پردازد. از اینکه چگونه مردم اوز در اثر فشار ها و جنگهای محلی و قومی و مذهبی مجبور به کوچ به شهرای دیگر شدند و اینکه با همه این فشارها اوز با پایداری مردمانش پابرجا ماند.
درباره این کتاب جا دارد از سخنان باستانی پاریزی استاد تاریخ دانشگاه تهران که در اهمیت تواریخ محلی با رادیوی بی بی سی مصاحبه ای داشته اند و در همین کتاب نیز آورده شده است قسمتی از آن را به عنوان ختم کلام عرضه کنم:

برای ما ممکن است که فی المثل جزییات جنگ های ایران و روس را در زمان فتحعلی شاه یا جنگ های ایران برسرهرات را در زمان محمد شاه و نا صرالدین شاه در کتب روضه الصفای ناصری یا ناسخ التواریخ یا یادداشهای خارجیان که درآن زمان در ایران بوده اند ببینیم و در کتب درسی وانگلسی و فرانسوی و آرشیوهای آنان تحقیق کنیم اما اگر بخواهیم کیفیت ساخت سلاحها را در ایران آن روز تحقیق کنیم آن وقت تنها یک منیع خیلی کوچک و خیلی بی اهمیت محلی ممکن است به داد ما برسد آن هم مربوط به یک ناحیه خیلی دور افتاده و کم اهمیت مقصود من تاریخ دلگشای اوز است که حتی تلفظ اسم این محل نیزکه در لار است برای بعضی مشکل است . مقصودم این است که فقط در این تاریخ صد و سی صفحه کوچک است که می توانیم فصلی تحت عنوان ذکر کارخانجات حدادی و تفنگ سازی آن روزگار بخوانیم که در این دهکده کوچک چند صد نفر شانزده کارخانه تفنگ سازی بوده است.

باستانی پاریزی