بغداد ؛ چند مقاله در تاریخ و جغرافیای تاریخی

بغداد 

نویسنده:  عبدالعزیز دوری , دومنیک سوردل , کلود کاهن
مترجم: اسماعیل دولتشاهی , ایرج پروشانی
ناشر: بنیاد دائره‌المعارف اسلامی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 176
اندازه کتاب: رقعی لب برگشته - سال انتشار: 1375 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

چند مقاله در تاریخ و جغرافیای تاریخی

کتابى حاوى چهار مقاله تحقیقى ارزشمند در زمینه تاریخ و جغرافیاى تاریخى بغداد است. بغداد از این جهت داراى اهمیت است که شناخت درست از اوضاع و احوال سیاسى، اجتماعى و فرهنگى حکومت پانصد ساله عباسى بدون آگاهى کامل از شهر بغداد ممکن نیست.

عبدالعزیز دوری که خود در بغداد متولد شده است، مقاله‌اش تاریخ بغداد را در 13 بخش ارائه کرده است: نامگذاری، بنا، از هارون تا آل بویه، سلجوقیان، مغولان و.... بغداد در قرن دوم هجری ایجاد شد و قرن‌ها مرکز فرهنگی جهان اسلام به شمار مى‌رفت. گذشته از منشأ نامگذاری بغداد که روشن نیست بنای آن توسط منصور عباسی با عنایت به استراتژیک بودن محل آن گذاشته شد. نویسنده معتقد است که نقشه بغداد منعکس کننده اندیشه‌های اجتماعی است.

"شهری مدوّر" که مرکز آن نسبت به بخش‌های مختلف، دارای فاصله مساوی بود و به سهولت از آن مراقبت و دفاع میشد. محله‌ها از لحاظ قومی یا شغلی همگن بودند. بازارها در نقشه بغداد سهم عمده‌ای داشتند و هر حرفه‌ای و کسبی، بازار یا گذرگاه جداگانه‌ای داشت. نویسنده در این مقاله گزارش مختصر، اما جامعی از اوضاع بغداد در دوره‌های مختلف تاریخی تا امروز ارائه داده است. در صدر مصادر این مقاله آثار مورخانی چون طبری، مسعودی، یعقوبی، ابن اثیر و جغرافى‌دانانی؛ مانند ابن‌ رسته، ابن‌فقیه، ابن‌ حوقل دیده می‌شود. دکتر احمد سوسه توانسته است بر مبنای تحقیقاتش شهر مدوّر بغداد را ترسیم کند که در پایان مقاله به نقل از کتابش "بغداد مدینة السلام و غزوالمغفول" آمده است.

فهرست

مقاله "عبدالعزیز دورى" از اساتید دانشگاه اردن با عنوان "تاریخ کهن بغداد".
مقاله "ا.دِ وُما" از مورخان فرانسوى با نام "جغرافیاى تاریخى بغداد".
مقاله "دومینگ سوردل" مورخ فرانسوى با نام "بغداد پایتخت عباسیان".
مقاله "کلود کاهن" خاور شناس فرانسوى و استاد دانشگاه پاریس با عنوان" بغداد در روزگار آخرین خلفاى عباسى".